Suriya muxolifatini kim qurol bilan ta’minlayapti?

G’arb va arab dunyosining ayrim davlatlari Suriya muxolifatiga gumanitar va boshqa turdagi yordamni oshirayotganini ta’kidlab keladi. “Amerika Ovozi” muxbiri Genri Rijvel Turkiya-Suriya chegarasiga safar qilib, qurol-yarog’ isyonchilarga qayerdan yetkazilayotganini aniqlashga urindi.



Turkiyaning Antakya shahri suriyalik isyonchilar va ularning tarafdorlari yig’iladigan joyga aylangan. Suriya chegarasidan atigi 20 kilometr narida joylashgan bu manzilda, deydi kuzatuvchilar, donorlar bilan muzokaralar olib boriladi, ko’mak haqida kelishiladi.

Ammo xorijdan sizlarga qurol-aslaha yetkazilayaptimi, degan savolga bu yerda mujmal javob olasiz.

Sobiq harbiylardan tashkil topgan Ozod Suriya armiyasi qo’mondoni Ahmad al-Kanatri Abu Hamza “Amerika Ovozi” ga o’tgan oy intervyu bergan edi.

Uning aytishicha, oppozitsiya qo’lidagi barcha qurollar hukumat kuchlaridan tortib olingan. “Hammasi yengil, eski qurollar”, deydi u.

Internetdagi ommabop saytlarda katta miqdorda Kalashnikov avtomatlari va o’q-dorini ko’z-ko’z qilayotgan videolar bor. Ularni kim ta’minlagani noma’lum.

Masalan, AQSh va Britaniya Suriya muxolifatiga faqatgina gumanitar yordam hamda aloqa vositalari yetkazilayotganini bildirib keladi. Lekin isyonchilarning o’zi chetdan qurol olayotganini tan olgan hollar bo’lgan.

Tahlilchi Jonatan Eyal so’zlariga ko’ra, hech bir mamlakat buni tan olmasa-da, ta’minot tizimi sekin-asta ayon bo’layapti.

“Saudiya Arabistoni va Qatar asosiy ta’minotchilar, Turkiya va AQShning ham roli bor”, - deydi u.

Operatsiya maxfiyligi sabab hamda chegarani Suriya harbiylari nazorat qilayotgani bois chetdan kelayotgan yuk asosan miltiq, to’pponcha va tankka qarshi ishlatiladigan granatamyotlardan iborat, deydi amerikalik sobiq razvedkachi Bob Ayers.

“Xorij razvedka xizmatlari, bu AQSh, Britaniya yoki Isroil bo’ladimi, Ozod Suriya armiyasiga to’g’ridan-to’g’ri qurol yetkazmagan bo’lardi. Ular chegarada anchadan beri savdo qilib yurgan, har ikki mamlakatda o’z hamkorlariga ega bir vositachini topib, operatsiyani u orqali amalga oshirayotganini taxmin qilish mumkin”, - deydi Ayers.

Muammo shundaki, qurol kimning qo’liga tushayotganini hech kim aniq bilmaydi.

“Chunki Suriya muxolifati tarqoq, o’nlab kichik guruhlardan iborat. Ularni idora etuvchi markaziy bir tizim mavjud emas”, - deya qo’shadi mutaxassis.

Ozod Suriya armiyasiga xayrixoh davlatlar ehtiyotkorona harakat qilib, qariyb 1,5 yildan beri davom etayotgan mojaroda isyonchilar ustunligini ta’minlashni istaydi, deya mulohaza yuritadi tahlilchi Jonatan Eyal.

“Albatta, bu ishni maxfiy tarzda, vositachilar orqali amalga oshirish qiyin. Qayd etish joizki, BMT Xavfsizlik Kengashi qabul qilgan rezolyutsiyalar mandati o’ta cheklangan. G’arb davlatlarining ham mojaroga aralashgisi yo’q”, - deydi suhbatdosh.

Uning fikricha, isyonchilarga berilayotgan yordam hajmining urush natijasiga ta’siri juda oz. Harbiylarning prezident Bashar al-Assadga qanchalik sodiq ekani oxir-oqibat qo’zg’olon nima bilan tugashini hal etadi.