"Twitter" muloqot ketidan Gulnora Karimovaga ochiq xat

Endryu Strolayn Bryusselda asoslangan International Crisis Group, bo’hronlarni o’rganuvchi xalqaro tashkilot ekspertlaridan biri

O’tgan hafta ommabop tarmoq “Twitter” da O’zbekiston prezidentining to’ng’ich qizi Gulnora Karimova bilan fikr almashgan mutaxassis Endryu Strolayn (Andrew Stroehlein) muloqot chog’ida ko’tarilgan mavzular xususida unga ochiq xat yo’lladi.

Karimova o’zini xalqaro sahnada yetuk diplomat, faol va saxovatpesha ayol, tadbirkor, dizayner, fan va san’at arbobi sifatida tanishtiradi.

Endryu Strolayn Bryusselda asoslangan International Crisis Group, bo’hronlarni o’rganuvchi xalqaro tashkilot ekspertlaridan biri. Respublikadagi siyosiy-ijtimoiy ahvolni uzoq yillardan beri tahlil qilib keladi, aynisa inson huquqlari masalasini.

Endryu Strolayn va boshqalar “Twitter” da O’zbekiston va Gulnora Karimova haqida so'z yuritar ekan, muloqotga xonimning o’zi ham qo’shildi. Mamlakat haqida asossiz va uydirma ma’lumotlar bor deya iddao qildi.

Ikki soatlik oldi-berdidan keyin Gulnora Karimova “rahmat” deb “Twitter”dan chiqib ketdi.

U bilan bu tarmoqda 40-50 bora yozishgan Andryu Strolayn fursatdan foydalanib, bu xonim va shu tariqa O’zbekiston hukumatiga kunning eng dolzarb muammolari nima ekanini eslatib qo’ymoqchi.

Gulnora Karimova o’zini xalqaro sahnada yetuk diplomat, faol va saxovatpesha ayol, tadbirkor, dizayner, fan va san’at arbobi sifatida tanishtiradi.

Karimov ma’muriyati qanchalik inkor etmasin, deydi u, siyosiy erkinlik keskin cheklangan.

Tuzumni savolga tutgan, uni ochiq tanqid qilib, odamlarni loqayd bo’lmaslikka chorlagan insonlar xalq dushmani sifatida qamoqda o’tiribdi, deydi ekspert.

Strolayn Gulnora Karimovaga yo’llagan maktubida uzun ro’yxat keltiradi - siyosiy mahbuslar ro’yxati.

O’zbekistonda siyosiy mahbus yo’q deb hukumat o’zini o’zi aldashi mumkin, deydi u, ammo haqiqat hammaga oydek ravshan.

O’nlab yozuvchilar, ziyolilar, muxolifatchilar va huquq himoyachilari tanqidiy fikri uchun qamalgan. Ularga tuzum dushmanlari degan tamg’a qo’yilgan, deya yozadi Strolayn. Vaholanki, so’z va fikr erkinligi milliy va xalqaro qonunlarda bitilgan va tan olingan huquqlardir.

Qiynoqlar O’zbekistonda muntazam ravishda qo’llanadi. Buni isbotlovchi dalillar juda ko’p, deydi ekspert.

Hukumat BMTning Qiynoqlar bo’yicha maxsus vakilini kiritmay keladi, qolaversa bu tashkilotning boshqa ko’plab rasmiylarini ham.

Tuzum inkot etadigan yana bir haqiqat, deydi Endryu Strolayn, paxta dalalaridagi majburiy mehnat, xoh bolalar bo’lsin, xoh kattalar. Fuqarolarni, yoshmi-qari, ekspluatatsiya qilish – mavjud qonunlarga zid harakat.

2005-yilda Andijonda aslida nima bo’lgani hamon qorong’u, deydi Endryu Strolayn.

Mustaqil xalqaro tekshiruvga yo’l qo’yilmagan. Nima uchun? Hukumatning fojia haqidagi xulosasi haqiqat bo’lsa, mustaqil tergov buni isbotlab berardi.

O’zbekiston erkin jamiyat bo’lsa, nega hukumat inson huquqlari tashkilotlari, xalqaro kuzatuvchilar va axborot vositalarini kiritmaydi? Darvozani ochsin va ular asl vaziyat bilan tanishsin, deydi Endryu Strolayn.

Vizalar berilsin, vakolatxonalar ochilsin, mamlakatni kezib, xolis axborot to’plansin. O’zbekiston hukumati haqiqatdan qo’rqmaganida bunday imkoniyatlar yaratgan bo’lar edi, deydi u.

Prezident Islom Karimov

Toshkent G’arbdan keladigan bunday tanqidiy munosabatga javob bermaydi.

Prezident Islom Karimov, vazirlar va boshqa mutassaddilar Endryu Strolaynning tashkiloti va boshqa xalqaro organlarni respublika dushmanlari deya ta’riflaydi va ularni O’zbekiston haqida noxolis, asossiz ma’lumot tarqatib, davlatni yomonotliq qilayotganlikda ayblaydi.

Gulnora Karimovaga suhbat uchun ko’p marta murojaat qilingan, xususan “Amerika Ovozi” tomonidan ham. Javob yo’q. Endryu Strolayn ham maktubga javob olishiga ishonmaydi.

Ammo, deydi u, yuqorida tilga olingan muammolar Gulnora Karimova, uning otasi va butun O’zbekiston hukumatini baribir tinch qo’ymaydi.

Prezident, uning qizi va boshqa tegishli rasmiylar qayerga bormasin bu nozik masalalarni chetlab o’tolmaydi, deydi u.

Your browser doesn’t support HTML5

Gulnora Karimovaga ochiq xat/ Navbahor Imamova


Your browser doesn’t support HTML5

Andrew Stroehlein, International Crisis Group, on his letter to Gulnara Karimova, Dec 12, 2012