Chikagodagi o'zbeklar bilan muloqot/Uzbeks of Chicago
Amerikaning yirik biznes va moliya markazi bo’lmish Chikago va uning atrofida taxminan 400 o’zbek oila yashaydi. Ilm olib oyoqqa turishga harakat qilayotgan, turli sohalarni egallab, kichik va yirik sanoatlarda, kompaniya va firmalarda ishlayotgan, bu yerda tirikchilik qilib vatandagi yaqinlariga yordam berayotgan, orzu-havasga to’la yoshlar ham ko’p.
Chikagodagi O’zbek-Amerika jamiyati tashkil etgan saylda ular bilan yaqindan muloqot qilish imkoniyatiga muyassar bo’ldik.
O’zbeklar yig’ildimi, bilasiz, dasturxon yoziladi, osh damlanadi, kabob, somsa, patir va boshqa taomu-noz-ne’matlar tortiladi. Muhojirlar uchun bu nafaqat o’ziga xos ziyofat balki bir-birini tanish, hol-ahvol so’rab ruhan quvvatlash, dardlashish, birgalikda hordiq chiqarish demakdir.
Amerikada tug’ilgan bolalarning tili inglizchada chiqadi. Bu jamiyatning asosiy tili shu ekan, na iloj. Lekin ota-onalar ular o’zbek ekanini unutmasin deydi. Mana shunday yig’inlar yosh avlodni ko’proq o’zbekcha gapirishga o’rgatadi. Biz bilan so’zlashgan yosh onalardan biri Amerikada besh yildan beri yashayotgan ekan. O’zbeklar bir-biri bilan inoq, deydi u.
Amerika hayoti tabiatan faol bo’lishni talab qiladi. Har bir daqiqa g’animat. Yetti o’lchab bir kes deganlaridek, har bir qadamni o’ylab bosishga majbursiz. Dunyoqarashni keng qilish kerak. O’zingizni chetga olsangiz, nafaqat amerikaliklar balki yurtdoshlardan ham uzilib qolasiz.
Bolalar ona tilni o’rgansin deb O’zbekistondan adabiyotlar, video va boshqa vositalar olib kelishadi. Lekin yig’inlar va bu materiallarning o’zi yetmaydi. Vatan sog’inchi baribir boshqacha, deydi bu muhojirlar.
Amerika qaydasan deb kelganmisiz, demak, bu jamiyatga ham o’rganish kerak. Uning tilini, mentalitetini bilib, moslashish talab qilinadi, aks holda bu yerda tirikchilik qilish, yashash qiyin. Bu yosh ona fikricha bola boqish uchun ham avvalo til bilish kerak.
O’zbekistondan Chikagoda yashayotgan farzandlarini ko’rishga kelgan Muborak Kuchkarova O’zbek-Amerika Uyushmasi tashabbusidan bag’oyat mamnun.
“Grin karta” yutib Amerikaga kelganlar minglab sonni tashkil etadi. Yashash va ishlashga ruxsat beradigan bu hujjat muvaffaqqiyat kaliti emas. Yangi mamlakat, yangicha shart-sharoit, talab va tartib. Harakat qilmasangiz, hech kim sizga mana diplom, mana ish, mana pul deb qo’lingizga tutqazmaydi.
Chet elda yurgan farzandlarini sog’inib, kechalari mijja qoqmay jigarbandini o’ylab yurgan onalar ko’p. Diydor ko’rishib, bolalarning yangi hayotiga yaqindan guvoh bo’lish hammaga ham nasib etavermaydi.
“Grin karta”li o’g’lini ko’rishga kelgan onaxonlardan biri, Go'zal Abdurahimova fikricha xorijdagi o'zbeklar vatan va o'zlik tushunchasini yaxshiroq biladi.
Haqiqatdan ham vatan qadri musofirchilikda bilinadi. Yurt kezmagan kishi milliylik nima ekanini tushunishi qiyin.
Your browser doesn’t support HTML5
Chikago va O'zbek-Amerika Jamiyati/Uzbeks of Chicago
Mehnatkash odam Amerikada yo’lini topib ketar ekan, deydi biz bilan gaplashgan muhojirlar. Yoshlar oldida cheksiz imkoniyatlar, lekin ularni topish, bellashish kerak. Tirishqoqlik – birinchi talab.
Ilhom Tursunov bakalavrlik va magistrlik darajasini bu yerda olib, yaxshi ish topish niyatida yuribdi. Amerikada o’qish minglab dollar qarzga botish degani, lekin bu yigit ham o’qib, ham ishlab ta’lim haqqini o’z vaqtida to’lab borayapti. Bu albatta oson emas. Yurtdoshlar bu boradagi tajribalari bilan o’rtoqlashadi, bir-biriga yordam beradi.
Ilhom ham ingliz tilini bilish qanchalik muhim ekanini eslatadi. Usiz imkoniyatlaringiz cheklangan.
Ikki yil oldin O’shdan kelgan Farrux Sodiqov ham orzu-umidga to’la. Muhandislikka o’qigan, endi esa biznes va boshqaruv sohasini egallamoqchi.
O’shlik o’zbeklar o’tgan yillar ichida ancha ko’paydi, deydi u. Kimdir ishlaydi, kimdir ilm olayapti. Yoshu-qari, baribir qiynalasiz.
O’shlik yoshlardan yana biri - Azizbek Davronov. Ogayo, Tennessi, Alabama shtatlarida ham yashagan. Bir yildan beri Illinois shtati, aynan Chikagoda ekan. Amerika hayoti qanchalik qiyin yoki oson bo’lishi o’zingizga bog’liq, deydi u.
Chet elda, xususan Amerikada yurgan yoshlar endi vatanga qaytmaydi, shuncha iste’dod va bilim, tajriba va maqsadlar bari o’zga yurtda deya afsuslanayotgan bo’lsangiz, bu yoshlar sizga o’zgacha umid bag’ishlaydi. Barining yuragida vatan sog’inchi, vatanga intilish, oilam-yaqinlarim deb yashayapti ular. Aziz, masalan, stomotolog bo’lmoqchi. Tibbiyot oliygohiga kirish uchun maxsus kurslarni tugatishi kerak. Murakkab bir jarayon va tanlovlardan o’tib, mablag’ jamg’arib, kelajak uchun poydevor qurmoqda. Amerikadagi imkoniyatlar va sehrli diyordagi hayot quvonchlari va tashvishlarini juda yaxshi biladi bu muhojirlar.
Your browser doesn’t support HTML5
Chikagodan maxsus dastur/Amerika Manzaralari, 25-iyun/Exploring America, June 25, 2012, Chicago Special
