Turkiya-Eron aloqalari yanada sovuqlashishi mumkin

  • Amerika Ovozi

Eron prezidenti Mahmud Ahmadinejod (o'ngda) Turkiya Bosh vaziri Rajab Toyib Erdog'an bilan Istanbulda uchrashmoqda, 9-may, 2011-yil.

NATOning Turkiya-Suriya chegarasida raketaga qarshi “Patriot” mudofaa tizimini o’rnatish rejasi Eron noroziligiga uchradi. Rasmiy Anqaraga Tehronning bu ishi yoqmadi. Bu usiz ham sovuq ikki tomonlama munosabatlarni yanada taranglashtirdi.

Turkiya Tashqi ishlar vaziri Ahmat Dovuto’g’li Eronga xavotir olmaslikni tavsiya qildi.

"“Patriot” tizimini tanqid qilishdan oldin Tehron Suriya hukumatiga o’z xalqiga qarshi zulmni to’xtatishni, Turkiya chegarasini buzishni bas qilishni tayinlasa yaxshi bo’lar edi", - dedi vazir.

Tehron nazarida sistema Uchinchi jahon urushiga turtki berishi mumkin. Eron prezidenti Mahmud Ahmadinejod shu hafta Turkiyada rejalangan diniy festivalga borish rejasidan qaytdi.

Suriya mojarosi ikki davlat aloqalarini sovuqlashtirdi. Ma’lumki, Tehron Suriya prezidenti Bashar al-Assadni, Turkiya esa unga qarshi kurashayotgan isyonchilarni qo’llab-quvvatlamoqda.

Istanbuldagi “Edam” tadqiqot instituti rahbari Sinan Ulgenning aytishicha, Anqara sobiq ittifoqchisi bilan masalani oydinlashtirmoqchi edi, ammo Ahmadinejod Turkiyaga safarini bekor qilib, bunday imkoniyatni boy berdi.

"Turkiya fursatdan foydalanib Eron bilan Suriya kelajagini muhokama qilmoqchi edi. Tehron Assadni qo’llab-quvvatlasa-da, undan keyingi tizim qanday bo’lishiga befarq emas. Har ikki tomon Suriyaning barqaror bo’lishidan manfaatdor", - deydi tahlilchi.

Ahmadinejod tashrifining so’nggi daqiqada qoldirilganiga Tehron hali rasmiy sabab ko’rsatmadi. Eronda ishlagan turkiyalik sobiq diplomat Murat Bilxanning aytishicha, Ahmadinejod Turkiya bilab hamkorlikka qarshi kuchlar bosimiga uchragan bo’lishi mumkin.

"Ichki qarama-qarshiliklar mavjud, deb o’ylayman. Eron rahbari Turkiyaga boraman deb turgan bir paytda islomiy respublika harbiylarining qo’shni davlatga do’q-po’pisa qilishi qiziq bir holat", - deydi Bilxan.

Kuzatuvchilar nazarida Ahmadinejod Anqara uchun qulay, gaplashsa bo’ladigan siyosatchi. Turkiya Bosh vaziri Rajab Toyip Erdog’an o’tmishda uni “do’st” deb atagan.
Tahlilchi Sinan Ulgen Eron ichki siyosatida o’zgarishlar kutilmoqda, deb Turkiya hukumatining Tehron bilan Suriyaga doir diplomatik harakatlari ayni damda samara bermasligi haqida ogohlantirmoqda.

"Keyingi prezident saylovlari Eronda 2013-yilga rejalangan. Yangi rahbar diniy yetakchiga yaqin, Ahmadinejoddan konservativroq bo’ladi, demak u bilan gaplashish, kelishish qiyinroq bo’ladi, deb o’ylayman", - deydi Ulgen.

Vashington Turkiyadan Eron yadro dasturi bois bu mamlakatga nisbatan sanksiyalarni qo’llashni talab qilar ekan, Anqara-Tehron aloqalari yanada sovuqlashishi kutilmoqda.