O'zbekistonning AQShdagi elchixonasi va Jons Xopkins Universiteti qoshidagi Fuqarolik jamiyatini o'rganish markazi uch kunlik seminar o'tkazib, Toshkentdan kelgan yuqori darajali delegatsiya bilan respublikaning xalqaro indeks va reytinglardagi o'rnini qanday ko'tarish mumkinligini muhokama qilmoqda.
10 mehmon - Tashqi ishlar, Iqtisod va sanoat, Investitsiyalar va tashqi savdo vazirliklari hamda fuqarolik jamiyati va huquq, Bosh prokuratura, Xavfsizlik kengashi hamda Navoiy viloyatining rasmiylaridir, xususan, vazir o'rinbosarlari, direktor va hokim muovini.
Tashkilotchi va asosiy ekspert Jons Hopkins Universiteti qoshidagi Fuqarolik jamiyatini o'rganish markazi rahbari Lester Solomon.
Markaz qachondan beri O'zbekiston bilan ishlayapti va bu seminar g'oyasi kimniki?
"O'zbekiston bilan anchadan beri bu borada gaplashib kelayotgan edik. Reytinglarga e'tibor kuchaymasidan oldin ham shunday g'oya bor edi. Lekin hukumatning o'zi hozir bu borada jiddiy bosh qotirayotgan ekan, biz yordam berishga qaror qildik. O'zbekistonga ilk bor ikki yarim yil oldin borgan edim. Biz fuqarolik jamiyati borasida izlanadigan xalqaro dargohmiz. O'zbekistonda fuqarolik jamiyati rivojlanishiga hissa qo'shib, treninglar orqali malaka oshirishga qiziqamiz. Hozircha bu tashabbuslar muhokamada. Lekin mana sarmoya va reytinglar xususida shunday mashg'ulotlar o'tkazishga imkon topdik," - deydi Solomon.
2019-yilning fevralida Prezident Shavkat Mirziyoyev O'zbekistonning xalqaro reytinglardagi o'rnini yaxshilash to'g'risida qaror chiqarib, qator organlarga bu yo'nalishda mas'uliyat yukladi. Mana shu siyosiy e'tibor O'zbekiston bilan ishlashga urinayotgan chet ellik mutaxassislar uchun yaxshigina imkoniyat.
"Reytinglar mamlakatga xorijiy sarmoya kirishida o'ta muhim rol o'ynovchi vositalardir," - deydi Solomon.
"Investitsiya qilsakmikan deb o'ylanayotgan har qanday tomon mamlakatdagi sharoitni mana shu ro'yxatlarga qarab biladi. Bu muhitga kirish arzigulik ish bo'ladimi, degan savolga javobni shu reytinglardan olishadi. Qayerda qanday muammoga duch kelishimiz mumkin? Tahdidlar qayerdan bo'ladi? Tahdid yuqori joylarda sarmoyador kattaroq daromad olishni va ehtimoliy zararni shu bilan qoplashni ko'zlashi mumkin. Xullas, reytinglar biznes olami uchun juda zarur qo'llanma," - deydi ekspert.
O'zbekiston reytinglarda ildamlashi uchun hukumat nima qilmog'i lozim? Toshkentdan kelgan katta amaldorlar qanday choralar ko'ra oladi, masalan?
"O'zbekistonda hukumat sarmoya jalb etishda e'tiborni ko'proq makroiqtisodiy omillarga, ishchi kuchi sifati va ma'muriy masalalarga qaratib keladi. Biz vaziyatni o'rganib, shunday xulosa qildikki, siyosiy boshqaruvga nisbatan ishonch, tizimning qanchalik shaffof ekani va erkinlik darajasi eng muhim omillar sifatida namoyon bo'ladi", - deydi Solomon.
"Siyosiy tahdidlar... Makroiqtisodiy ko'rsatkichlar emas, transport tizimi emas, inson kapitali emas, ko'p jihatdan... Hukumat qanday ishlaydi? Mas'uliyat va javobgarlik darajasi qanday? Sarmoya olib kirilganidan keyingi manzara odatda qanday? Siyosiy qarorlar qabul qilish jarayoni qanchalik ochkora, shaffof? Inson huquqlari bilan bog'liq ahvol qanday? Qonun ustuvorligi qay darajada? Toshkentdan biz taklif qilgan guruh a'zolari odatda bu masalalar bilan bevosita shug'ullanmaydi, lekin ular bu borada ta'sir qilish kuchiga ega mansabdorlar. Shu bois ular bilan mana shunday seminar o'tkazish foydali bo'ladi deb o'yladik. Agar oldimizda o'tirgan shu rasmiylar siyosiy tahdidlar omili haqida chuqurroq tushunchaga ega bo'lib, mavjud muammolarni qanday yechish haqida yangicha bir yondashuv bilan o'ylay boshlasa, nazarimizda, O'zbekiston oldida yangi imkoniyatlar ochiladi", - deydi amerikalik yetakchi mutaxassis.
Seminarda O'zbekiston rasmiylari bilan muloqot qilayotganlar orasida nafaqat Amerika siyosiy va biznes doiralarining vakillari, balki huquq, erkinlik va oshkoralikni targ'ib qiluvchi tashkilotlar, jumladan "Freedom House" (Ozodlik uyi) ekspertlari ham bor.
Delegatsiya a'zolari bilan suhbatimizni shu saytda, video bo'limidan izlang va quyida tomosha qiling.
Facebook Forum