Ukrainadagi urush nafaqat energetika bozorlariga ta’sir qilmoqda, balki koronavirus pandemiyasi paytida ta’minot tizimi izdan chiqqan yarimo’tkazgichlar kamomadini ham kuchaytirishi aytilmoqda. Natijada avtomobillar, idish yuvish mashinasi, sovitgichlar, video o’yinlar konsollari kabi elektronika mahsulotlarini ishlab chiqarishda muammolar vujudga kelmoqda.
Your browser doesn’t support HTML5
Xalqaro hayot - 6-may, 2022-yil
Yarimo’tkazgich yoki chiplar eksportga chiqarilayotgan dorilar, oziq-ovqat, elektronika mollari joylangan qutilardagi harorat, ularning lokatsiyasi va holatini tekshiruvchi GPS-trekerlar faoliyati uchun ham muhimdir.
“Talab katta, ammo chiplar yetishmayapti”, - deydi “Roambi” (Roambee) kompaniyasi rahbari Sanjay Sharma.
Dunyo pandemiyadan o’ziga kelar ekan, kompyuterlashgan har qanday qurilmaning miyasi hisoblanuvchi chiplar bir yildan beri tanqisdir. Natijada avtomobilsozlar, elektronika mollari ishlab chiqaruvchilari mahsulotlarni bozorga kech chiqarmoqda. Ayrim kompaniyalar esa tovarlarini mavjud chiplarga moslashtirishga urinmoqda.
“Biz xarid qilayotgan deyarli har bir narsada yarimo’tkazgich bo’ladi. Uning yordamida kir yuvish mashinasi ish bitganini, quritish mashinasi tayyor ekanini bildiradi. Pechlarda sensor bo’ladi. Xarid qilinayotgan hamma narsada sensor, internetga ulangan qurilmalar bor. Chiplar kamomadidan hamma zarar ko’radi”, - deydi "Sourcing Industry Group" tashkiloti rahbari Don Tiura.
Rossiyaning Ukrainadagi urushi esa yarimo’tkazgichlarning global ta’minotiga yanada zarba beradi. Chunki Ukraina va Rossiya yarimo’tkazgichlarni qayta ishlashda zarur xom-ashyo ishlab chiqaradi.
Mahsulot tannarxini past ushlab turish maqsadida odatda yarimo’tkazgichlar mahsulot yig’ilishidan oldin buyurtiriladi, biroq hozirgi kamomad sharoitida kompaniyalar chiplarni oldindan g’amlab qo’yishga kirishgan.
“Ikki yo’ldan birini tanlashimiz kerak. O’tirib, hech narsa qilmasdan hamma narsa yaxshi bo’lib ketishiga umid qilishimiz mumkin yoki tashabbusni qo’lga olib, hozirgi sharoitda nima qila olishimizni tahlil etishimiz kerak”, - deydi Sharma.
Chiplarni oldindan xarid qilish taqchillikni yanada kuchaytirishi mumkin.
“Nazarimda, bunday ahvol yana 1-1,5 yil davom etadi. Boshqa kompaniyalar ham biz kabi chip g’amlashga kirishib, keragidan ortiqcha yig’ib qo’yishi mumkin”, - deydi Sharma.
Tanqislik narx ko’tarilishiga sabab bo’lyapti.
“Elektronika mollari kamida 10 foizga qimmatlashsa, ajablanmasdim”, - deydi Texasda asoslangan elektronika mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi “MacroFab” kompaniyasi rahbari Misha Govshteyn.
Yarimo’tkazgichlar kamomadi AQSh va Yevropa hukumatlarini chiplarni o’zida ishlab chiqarishga majburlashi mumkin va shu masala hozir muhokama etilmoqda, biroq jarayon tez bo’lmasligi aniq.