Shotlandiya xalqi Britaniyadan ajralib chiqish va mustaqil bo’lish – bo’lmaslik masalasini hal qilish arafasida. Ba’zilar buni xavfli qadam deya baholasa, boshqalar nazarida Shotlandiyadagi referendum boshqa o’lkalardagi bo’lginchilik harakatlariga kuch-quvvat bag’ishlaydi. Shotlandiyada ovoz beradiganlar orasida muhojirlar ham bor.
Your browser doesn’t support HTML5
Shotlandiya Britaniya tarkibida qoladimi yoki ajralib chiqadi? Navbahor Imamova
Poytaxt Edinburg shahridagi Meyfil cherkovi yonida Chak Por Chen ismli xitoylik diniy varaqa tarqatmoqda.
U Shotlandiyaga 1970-yillarda o’qishga kelgan-u, vatani Gonkongga qaytmagan. Shotlandiya mustaqilligi Chen uchun muhim masala.
“Odamlar bilan gaplashganimda ular “Angliyadagi Edinburg shahri" desa, men “yo’q, Shotlandiyadagi Edinburg shahri” deyish kerak, deyman”.
Shotlandiyaliklarni Londondan mustaqil bo’lishga undayotgani ham mana shu o’zlik hissi.
Gonkongda ayirmachilik kayfiyatlari
Gonkongda ham Pekindan ajralib chiqish yoki Xitoy tarkibida muxtor bo’lish talablari kuchli. Namoyishchilar 2017-yilda davlat rahbarini tanlash masalasi referendumga qo’yilsin, deydi. Pekin esa bunga qarshi. Ammo Shotlandiyadagi vaziyat bo’shqacha, deydi Chen.
“Shu kunlarda butun dunyo bizni kuzatmoqda. Xitoy hukumati ham Shotlandiya tajribasini yaqindan o’rganishiga shubha yo’q. Ammo bu yerni Gonkongga qiyoslash noto’g’ri. Chunki Gonkong Britaniya mustamlakasi bo’lgan, undan oldin esa Xitoyga tegishli edi,” - deydi u.
Hindistonda ham qiziqish katta
Edinburgdagi qirol saroyi yaqinida asli panjoblik Jass Singx so’nggi to’rt yildan beri oilasiga qarashli do’konni boshqarib keladi. Hindistonda Shotlandiyadagi mustaqillik harakatiga qiziqish kuchli, deydi u.
“Odamlar vaziyatni yaqindan kuzatmoqda, Shotlandiya endi Britaniyadan ajralib chiqadimi, deb so’ramoqda. [1947-yilda] Pokiston Hindistondan ajralib chiqqan. Menimcha, bu ulkan yo’qotish bo’lgan. Shuning uchun ham ular Shotlandiyani kuzatishmoqda. Axir Hindiston Britaniya mistamlakasi bo’lgan, Shotlandiya ham Angliyaga qarashli”.
Ispaniyaning Kataloniya o'lkasida bo'lginchilik kuchli
Ispaniya shimoli-sharqidagi Kataloniyada ham Shotlandiya referendumiga qiziqish katta. Yetti yarim milliondan oshiq aholiga ega mintaqada ajralib chiqish hiss azaldan kuchli.
Payshanba kuni ma'muriy markaz Barselonada namoyishchilar Madriddan mustaqillik talab qilib ko’chalarga chiqdi. Kataloniyaliklar noyabr oyida o’z referendumini o’tkazish niyatida. Ammo Ispaniya hukumati bunga qarshi.
Ko’plab kataloniyaliklar fikricha, agar Shotlandiya mustaqillikka erishganidan so’ng jadal sur’atlar bilan rivojlanib, tezda Yevropa Ittifoqiga qo’shila olsa, Kataloniya uchun istiqlol imkoniyatlari kengayadi.
Barselonadagi bir rasta sohibi Konchita Molins deydiki, ispan hukumati masalaga ingliz hukumati kabi yondashishi kerak. “Ko’pchilik mustaqillik masalasini ovozga qo’yish kerak, deganida taraflar muloqot boshladi. Biz ham shunday qila olamiz, degan umiddaman”.
Edinburgda esa barselonalik talaba Dani Setra Shotlandiya va Kataloniya o’rtasidagi o’xshashliklar haqida izlanish olib bormoqda. “Bizning xalq Britaniya bosh vazirini juda hurmat qiladi”, - deydi u.
“Deyvid Kameron Kataloniyada haqiqiy qahramon hisoblanadi. Chin demokrat, mustaqillik uchun referendum o'tkazish talabi olg'a surilganida uni o’rganib chiqdi va qabul qildi. Ispaniya bosh vazirining yondashuvi esa buning teskarisi”.
Shotlandiya 18-sentabr kuni qabul qiladigan qaror jiddiy oqibatlarga yetaklashi mumkin. Butun dunyo jarayonni yaqindan kuzatayotgani shubhasiz.