Koronavirus uchun qon tahlilining yo’lga qo’yilishi, mutaxassislarning aytishicha, millionlab amerikaliklarning ish va o’qishga xavfsiz ravishda qaytishini ta’minlashda muhim ahamiyatga ega. Ammo sog'liqni saqlash xodimlari tartibga solinmagan sinovlar chalkashliklarni keltirib chiqarishi va natijada mamlakatning oyoqqa turish jarayoni sekinlashishi mumkinligi haqida ogohlantirmoqda.
AQSh rasmiylariga ko'ra, so'nggi haftalarda 70 dan ortiq kompaniya antitela sinovlari deb ataladigan mahsulotlarni sotish istagini bildirgan. Dunyo hukumatlarining umid qilishicha, qon orqali topshiriladigan tezkor tahlillar ilgari virusni yuqtirgan va unga qarshi immunitet hosil qilgan odamlarni aniqlash imkonini beradi.
Ammo bu sinovlarning natijani qanchalik aniq topishi va avval virus yuqtirganlarda hosil bo’ladigan immunitet qancha vaqt davom etishi savol ostida.
Qonni sinovdan o'tkazish hozirgi vaqtda faol “COVID-19” infeksiyasini aniqlash uchun ishlatiladigan burun tomchilariga asoslangan testlardan farq qiladi. Qon orqali olinadigan tahlilda antitela deb ataladigan qon oqsillari qidiriladi. Organizm infeksiyaga qarshi kurash boshlashidan bir necha kun yoki hafta o'tgach, virusga qarshi antitelalar ishlab chiqaradi. Xuddi shu yondashuv OIV, gepatit, limfa kasalligi, qizilo'ngach va boshqa ko'plab xastaliklarni aniqlash va davolashda ham qo'llanadi.
Bunday tahlil o’tkazish texnologiyasi nisbatan sodda bo’lgani bois AQSh Oziq-ovqat va dorilar agentligi (FDA) koronavirus tarqalishiga qarshi favqulodda choralarni tezlashtirish doirasida sinovlarni ko’rikdan o’tkazishga oid ilk tekshiruvni bekor qildi.
Hozirgi vaqtda bu testlar virusning AQSh aholisiga qanday tarqalishini o'rganayotgan tadqiqotchilar tomonidan qo’llanmoqda. Hukumat 10-aprel kuni 10 000 ko'ngillida antitela sinovini o'tkazish boshlanganini bildirdi. Oq uy sinovlarni o'tkazish tartibi va natijalardan qanday foydalanish mumkinligi haqida batafsil ma'lumot bermadi.
Davlat sog’liqni saqlash laboratoriyalari assotsiatsiyasi FDAni sinovlarga nisbatan yondashuvni qayta ko'rib chiqishga chaqirdi. Ularga ko’ra, davlat idorasiga xabar berilib, test haqida barcha ma’lumotlar oshkor qilinsa, laboratoriyalarga sinov o’tkazish uchun ruxsat berilishi kerak.
O'tgan hafta FDA komissari Stiven Han o'z bayonotida agentlikka yolg'on ma’lumot bergan yoki noto'g'ri testlarni sotgan kompaniyalarga qarshi "tegishli choralar ko'rilishini" aytdi.
12-aprel kuni “NBC” telekanaliga bergan intervyusida Han sotilayotgan test vositalari "biz kutganimiz kabi aniq bo'lmasligi mumkin" degan xavotirni bildirdi.
"Biz istamaydigan narsa bu noaniq testlardir, - dedi u. - Noaniq test natijasi umuman test bo'lmaganidan ko’ra yomonroq".
Nyu-York shahridagi jamoat salomatligi laboratoriyasining xodimi doktor Ellison Reykmenning aytishicha, mahalliy shifoxonalar FDA veb-saytida keltirilgan ba’zi test vositalari aslida tekshiruvdan o’tmagani haqida shikoyat qilgan.
Noto'g'ri sinovning xavfliligi, deydi Reykmen, odamlar immunitetga ega yoki virus tarqalmayapti degan asossiz xulosa paydo bo’lishi mumkin.
"Keyin kimdir uyga kelib, 90 yoshli buvisini o'padi, - dedi Reykmen. - Siz kimgadir soxta xavfsizlik hissini berishni xohlamaysiz".
Ko'plab odamlar uchun yangi koronavirus ikki-uch hafta ichida isitma va yo'tal kabi yengil yoki o'rtacha alomatlar bilan o’tadi. Ba'zilar, ayniqsa, yoshi kattalar va sog'ligida muammosi bor odamlar esa jiddiy kasalliklarga, jumladan, pnevmoniya va hatto o'limga duchor bo’lishi mumkin.
Odatda, infeksiyalar uchun antitela darajasi ma'lum bir chegaradan yuqori bo'lsa, bu odamning immunitet tizimi virus bilan muvaffaqiyatli kurashganligini va endi virusdan himoyalanganligini ko'rsatadi. “COVID-19” koronavurusida esa antitelalar bemorlarning immunitetini qay darajada oshirishi yoki immunitet qancha davom etishi hali aniq emas.
FDA virus tahliliga oid talablarni yengillatishi ortidan bozorda ishonchsiz va firibgarlar kompaniyalar ham paydo bo’lgani haqida xavotirlar bor. Qonuniy, ishonchli va soxta test jihozlarini ko’rinishidan farqlash qiyin.
Texas shtati Laredo shahri rasmiylarining aytishicha, shu oy mashina haydovchilarini tekshirish uchun sotib olingan 2500 ga yaqin antitela tahlili mana shunday firibgarlik yo’li bilan sotilgan soxta mahsulot bo’lishi mumkin. Shahar ma’muriyati "FDA tomonidan tasdiqlangan “COVID-19” tezkor sinovlari" deb nomlangan vositalarni sotib olib laboratoriyada tekshirganda, tahlil natijasining aniqlilik darajasi va'da qilingan miqdordan ancha past chiqqan.
Test ishlab chiqaruvchi AQSh kompaniyalarining qoidalarni chetlab o’tayotgani haqidagi misollar internetda va kasalxonalarga yuborilgan elektron pochta xabarlarida ham ko’p ko'zga tashlanadi.
“AP” agentligining xabar berishicha, kasalxonalarga reklama tariqasida yuborilgan materiallarda kompaniyalar barcha ma’lumotlarni to’liq ochiqlamagan. Veb-saytlarda sotilayotgan ba'zi test to'plamlari “uyda ishlatish uchun FFDA tomonidan tasdiqlangan" deya targ'ib qilingan. Vaholanki, agentlik hali biron bir “COVID-19” test vositasini uyda ishlatish uchun tasdiqlamagan. Qon tahlilini faqat laboratoriyada tekshirishga ruxsat beriladi.
Facebook Forum