Kompyuter texnologiyalari tibbiyot sohasiga olamshumul yangiliklarni olib kirdi. Muolaja yo’llari takomillashib bormoqda. “Amerika Ovozi” yaqinda Janubiy Kaliforniya universitetida bo’ldi.
Urushdan qaytgan askar osoyishta hayotga tezroq moslashishi uchun interaktiv programmalar ishlab chiqayapmiz, deydi ruhshunos Skip Rizzo.
“Muolaja qanchalik intensiv bo’lishi bemorning o’ziga havola. Biz ularni kompyuter orqali yana urush maydoniga qaytaramiz, o’sha dahshatli muhitni, manzarani yaratib beramiz. Maqsad qo’rqinch yuziga tik qarab, uni yengish. Og’riq va hadikni xotiradan o’chirish”, - deydi u.
Ruhiyati bezovta askarlar virtual terapevt-shifokorga ko’nglini yozishi mumkin. Bu ham Mudofaa vazirligi yordami bilan yaratilgan muojala kursining bir qismi. Sizga maslahat beradi, deydi programmist Josh Vilyams.
Bundan tashqari, bemor yashaydigan shahardagi shifo maskanlarini ham ko’rsatadi.
Yana bir virtual programma yosh ruhshunos-terapevtlar malakasini oshirishga ko’maklashadi. Bemor ekranda, deya tushuntiradi muallif Patrik Kenni.
“Og’zaki nutqni tushuna oladigan texnologiyamiz bor. Shifokor ekrandagi askar bilan muloqot qiladi, holatini o’rganadi. Savollariga javob beradigan aslida – kompyuter”.
Janubiy Kaliforniya Universiteti olimlari urushdan majruh bo’lib qaytganlarni realibitatsiya qilish uchun kompyuter o’yinlarini ishga solyapti. 3-D formatda ishlaydigan Kinect kamerasi ayni muddao. Deylik, bemorni muvozanat saqlashni o’rgatadigan mashg’ulotdan o’tkazmoqchisiz. O’ngga va chapga qo’l uzatsangiz kamera buni darhol sezadi. Muhimi, gavda qay tomonga ko’proq og’ishini aniqlab beradi.
Mashg’ulotni bemorning ahvoliga qarab moslashtirish, o’zgartirish mumkin.
Ixtiro-kashfiyotlar uchun g’oyalar akademik dargohlardan, Gollivud va kino olamidan, hamda harbiylardan keladi.
“Bir-biridan o’ta farqli uchta soha, madaniyat. Lekin firklarni bir joyga to’plab yangi bir narsa yaratish mumkin. Markazimiz ana shunday ijod mahsuli”, - deydi ruhshunos Skip Rizzo.
Virtual programmalar yuzma-yuz, jonli muloqot o’rnini bosa olmaydi. Biroq qo’shimcha vosita sifatida roli beqiyos.