O'zbekistonda inson huquqlarini himoya qilib tanilgan mustaqil tashkilot - "Ezgulik" jamiyati bergan ma'lumotlarga ko'ra, 15-fevral kuni Toshkent viloyatining Olmaliq shahridagi 14-sonli koloniyadan 21 yoshli mahkum Muhammadqodir Po‘latovning jasadi chiqqan.
Rasmiy hujjatda Polatov yurak xuruji va pankreatitning og‘ir shakli sabab olamdan o'tgani aytiladi.
Marhum bezorilikda aybdor deb topilib, o'tgan yilning sentabrida uch yilga qamalgan va shu yili manzil koloniyasiga chiqishi kutilayotgan bo'lgan.
Uning oilasi Farg‘ona shahrida yashaydi. Onasi Nigora Qambarovaning ijtimoiy tarmoqlarda tarqagan videosida oila naqadar shokda ekanini ko'rish mumkin.
Qambarova shu yilning 26-28 yanvar kunlari o'g'li bilan koloniyada ko'rishgan.
Muhammadqodir Polatov sport bilan shug'ullangan va onasiga ko'ra, sog‘lig‘idan shikoyat qilmagan.
"Ezgulik" rahbari Abdurahmon Tashanov "Facebook" tarmog'idagi postida qayd etishicha, Po'latovning oilasi jasadda qiynoq alomatlarini ko'rgan, "elektroshoker iziga o‘xshash chiziqlar" borligini iddao qilgan.
"Bizda shubha tug‘dirgan hozircha yagona jihat koloniya ma’muriyatining mahkumning og‘ir ahvolda shifoxonaga yotqizilgani haqida uning yaqinlariga xabar bermaganligidir. Qo‘limizda ekspertiza hujjatlari bo‘lmagani bois mahkumning qiynoqdan o‘lim topganiga dalolat qila olmaymiz. Ammo koloniya ma’muriyatining jasadni yorib, so‘ng yaqinlariga topshirgunicha bo‘lgan jarayonda ularga xabar bermaganligi mudhish xatodir. Chunki onaning ko‘nglida ulkan gumon qoldi, 20 kun avval soppa-sog‘ ko‘rgan norg‘ul bolasining o‘ligini dabdurustdan qo‘liga tutqazishsa, onaning ahvolini tasavvur qilavering!" - deya yozadi Tashanov.
Huquq himoyachisi qo‘lidagi materiallarni Oliy Majlisning Inson huquqlari bo'yicha vakili, ya'ni Ombudsmanga hamda mediaga bergan.
Tashanov chora ko‘riladi, degan umidda emas. "Chunki koloniyadan o‘lik chiqishi oddiy holga aylanib qoldi", - deydi u, O'zbekistondagi umumiy vaziyatga va oldin ham mahbus va mahkumlarnind jasadi chiqqaniga ishora qilib.
O'zbekiston Bosh prokuraturasining 18-fevral kungi bayonotiga ko'ra, Muhammadqodir Po‘latov Olmaliq shahar tibbiyot birlashmasi jonlantirish bo‘limida vafot etgani yuzasidan "voqea joyi va murda ko‘zdan kechirilib, mutasaddi xodimlar va shifokorlardan holat yuzasidan tushuntirishlar olingan va o‘lim sababini aniqlash uchun sudga oid tibbiy ekspertiza tayinlangan".
Sud-tibbiy ekspertizasining dastlabki ma’lumotiga ko‘ra, yurak ishimik kasalligini o‘tkir shakli, yurak mushaklarida qon ketishi “miokard infarkti”dan vafot etganligi ko‘rsatilgan. Toshkent maxsus prokuraturasi masalani o'rganayotgani bildirilgan.
Po'latovning o'limi Ombudsman tomonidan ham tekshiruvda ekani ma'lum qilingan.
Bu orada Ombudsman idorasi Toshkent viloyatidagi yana bir qamoqxona - Tovoqsoydagi 7-sonli jazoni ijro etish koloniyasida fojia yuz berganini ham tasdiqlagan.
"To‘plangan ma’lumotlarga ko‘ra, 11-fevral kuni taxminan soat 16:10 da mahkum M.T. koloniya hududidagi eski oshxona binosida obodonlashtirish ishlariga jalb etilgan. Devorni buzish jarayonida ehtiyotsizlik sababli uning bir qismi mahkum ustiga qulagan, natijada og‘ir tan jarohati olgan", - deyiladi Ombudsman idorasining 18-fevraldagi bayonotida.
Bosh prokuraturaga ko'ra, mahkumning to'liq ismi - Mustafa Tursinbayev. Huquq himoyachilarining aytishcha, u 41 yoshli qoraqalpoq faoli va bloger bo'lgan. 2023-yilning noyabrida hibsga olinib, 2024-yilning mart oyida Nukus tuman sud uni tovlamachilikda aybdor deb topib, besh yilga ozodlikdan mahrum etgan. Mahkum aybni bo'yniga olmagan.
Tursinbayev bir qavatli binoning devorlarini buzayotganida uning bir qismi qulab, uni bosib qolgan, deya tasvirlanadi rasmiy bayonotda. Mahkum 16-fevral kuni shifoxonada vafot etgan.
Mazkur holat bo‘yicha Jinoyat kodeksining 257-moddasi (Mehnatni muhofaza qilish qoidalarini buzish) bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan. Toshkent maxsus prokuraturasi tergov harakatlari olib bormoqda, deya bildiradi Bosh prokuratura.
Ombudsmanning Qoraqalpog'istondagi vakili marhumning oila a’zolari bilan uchrashib, ta’ziya bildirgan. Marhumning otasi, deya bildiradi idora, Bo‘stonliq tuman tibbiyot birlashmasida besh kun o‘g‘lining yonida bo‘lgan.
"Ezgulik" o'z hisobotlarida qamoq va hibsxonalardagi qiynoqlar va noinsoniy munosabat hollarini xatlab keladi. Bu holatlar uchun, tashkilot kuzatishicha, deyarli hech kim javobgarlikka tutilmaydi.
Tashkilot shu kunlarda yana bir mahkum, ayol kishi, panjara ortida jon bergan, degan da'volarni ko'rib chiqmoqda.
