O'zbekistonning 77 yoshli rahbari Islom Karimov prezidentlikka qayta saylanish uchun shaylanar ekan, uning kichik qizi, respublikaning UNESCO - BMT Ta'lim, ilm-fan va madaniyat tashkilotidagi doimiy vakili Lola Karimova-Tillyaeva Vashingtonga tashrif buyurdi. Xonim o'zi bilan o'zbekning atoqli adib va san'atkorlarini olib keldi - yozuvchi Erkin A'zam, rassomlar Javlon Umarbekov va Bobur Ismoilov hamda yosh pianist Fotima Ahmadova.
O'zbekistonning AQShdagi elchixonasida
AQSh siyosiy va ilmiy doiralari, jumladan Oq uy, Davlat departamenti va Mudofaa vazirligi rasmiylari, mintaqashunos-ekspertlar va jurnalistlar oldida so'zlar ekan, Lola Karimova-Tillyaeva e'tiborni ijodkorlar va ularning asarlariga qaratdi.
Erkin A'zamning UNESCO homiyligida ingliz tiliga tarjima qilingan "Alvido, ertaklar" kitobi dunyoning bu taraflarida ham o'z o'quvchilarini topadi degan umid bor, deya so'zladi diplomat. Tarjimon yosh adiblardan biri A'zam Obidov.
Erkin A'zam, Lola Karimova-Tillyaeva nazarida, zamonaviy o'zbek adabiyotining mumtoz namoyandasi. Adib, uning fikricha, o'z asarlarida insonning ichki dunyosini, o'zbek xalqiga xos xususiyatlarni mohirona tasvirlab bergan.
Javlon Umarbekov va Bobur Ismoilov ijodi esa, deydi UNESCOdagi elchi, sharqona falsafa va madaniyatni ochib beradi, sizni o'ziga sehrlab qo'yadi.
Ijodkorlar ham qisqacha so'zlab, amerikaliklarga o'zlarini tanishtirgach, sahnaga O'zbekiston milliy simfonik orkestri ijrochisi, yosh pianist Fotima Ahmadova chiqib, 19-asrda yashab o'tgan venger bastakori Frants List kompozitsiyalarini chaldi.
Dunyoning siyosiy yuragida dam olish ko'p hollarda orzu. Konsertlar bu yerda qisqa bo'lsa ham meditatsiya. Vashington - rasmiy bayonot va nutqlar bulog'i, tahlil olovi tinmay yonadi bu yerda. Diplomatik kechalarga borganda odamlar sal bo'lsa ham hordiq chiqargisi keladi. Shu bois yosh pianist bir zumda kechaning yulduziga aylandi qoldi.
Tanishuv va madaniy diplomatiya
O'zbekiston prezidentining qizlari shu kungacha Vashingtonda yig'in o'tkazmagan. Hozirda bedarak ketgan va AQShda o'z shaxsiy tarixiga ega Gulnora Karimova Nyu-Yorkda xususiy tadbirlarda ishtirok etgan xolos.
Kecha boshlanar ekan, hammaning ko'zi bu yil 37 ga kiradigan Lola Karimova-Tillyaeva va turmush o'rtog'i Timur Tillyaevda edi.
O'zbekistonning eng boy juftligi kelayotgan ekan, dabdabali bir ziyofat bo'lsa kerak deb kutganlar tadbirni "madaniy diplomatiya" deb bejiz baholamadi. Rasmiy mezbon mehmonlarni eshik oldida shohona kiyimlarda kutib olgani yo'q. Qora, biznes kostyum kiygan er-xotin O'zbekistonning Vashingtondagi elchisi Baxtiyor G'ulomov hamrohligida zalga kirib kelganida mehmonlar allaqachon o'rnini topib, taqdimotni tomosha qilishga hoziri nozir edi. Tadbirni mahalliy jurnalist, NBC4 kanali diktori Barbara Harrison olib bordi. Bir soatga ham cho'zilmagan taqdimot va konsertdan so'ng hamma o'zini dasturxon va muloqotga urdi.
Я являюсь поклонником творчества Эркина Азама и для нас большая честь учавствовать в процессе популяризаци его работ для западных читателей. Думаю, что не будет преувеличением сказать, что Эркин Азам является классиком современной узбекской литературы. Хочу также отметить, что значимость его произведений заключается не только в мастерском описании глубин человеческих отношений, но и в том как объемно он раскрывает добродушие, теплоту, открытость и духовные ценности нашего народа. Также большой честью для нас является возможность представлять горячо любимое мной творчество таких именитых художников как Жавлон Умарбеков и Бобур Исмаилов. Их имена известны и сыскали себе поклонников далеко за пределами Узбекистана. О творчестве этих знаковых, талантливейших художников можно говорить часами, но лучше всего, конечно же, увидеть их работы лично. Вы не останетесь равнодушными, ведь, в них, отображена самобытная восточная философия, которая заставит вас задуматься и обязательно затронет глубинные струны вашей души.(Bayonot asl holida) - Lola Karimova-Tillyaveva, O'zbekistonning UNESCO tashkilotidagi doimiy vakili, 12-mart, Vashington
Taassurotlar haqida so'raganimizda, Lola Karimova-Tillyaevani qunt bilan tinglagan va u bilan ozgina bo'lsa ham so'zlashgan odamlar uni "kamtarinroq ekan", "uyalibgina gapirdi", "hayotda ko'rinishi ancha boshqacha ekan, suratda ancha o'zgacha ko'rinadi" degan gaplarni eshitdik.
O'zbekistonda saylovga 17 kun qolganida Vashingtonga tashrif buyurishdan maqsad faqat shu tadbirmi?
Ha, faqat shu madaniy tadbir, deya javob qiladi UNESCOdagi vakolatxona xodimi Oqila Toirova. Uning aytishicha, Lola Karimova-Tillyaeva madaniyat elchisi sifatida bunday kechalarni tez-tez o'tkazib turadi va yaqin orada Parijda ham shunday tadbir rejalangan. Qaysi kun o'tishi esa ijodkorlarning vaqtiga qarab belgilanadi, deydi u. Bunisi Navro'zga yaqin uyushtirildi.
Munosabat
O'zbekistonda saylovlarni kuzatib keladigan, shaharlarni kezib ilm-fan namoyandalari va rasmiy doiralar bilan muloqot qilib turadigan olim, sharqshunos professor Oftob Qozi fikricha, madaniy diplomatiya juda kuchli qurol va undan unumli foydalanish kerak.
Ism-sharifi aytilmasligini so'ragan keksa bir diplomatning ta'kidlashicha, elchixonalardagi kechalarni bejirim kiyingan va bir-biri bilan shirin so'z almashib, qadahini urishtiradigan yig'inlar deb o'ylasangiz, xato qilasiz. Mumtoz musiqa va tansiq taomning roli beqiyos, deydi u, biroq odamlar faqat shuning uchun kelmaydi yoki taklif qilinmaydi.
Navro'z ayyomi, milliy san'at va adabiyot bahonasida muhim shaxslar bir joyga to'planadi, norasmiy lekin diplomatik muhitda tanishish noyob va bebaho imkoniyat, deydi u.
"Har holda Lola Karimova-Tillyaeva otasi yoki begonalashib ketgan opasi xususida emas, o'zi haqida o'ylayotgan bo'lsa ajabmas", - deydi "Amerika Ovozi" bilan tadbirdan keyin gaplashgan bir siyosatdon. "Aqlli ayol ekani aniq, quvvatlab turgan eri bor; AQShda uy-joyli; Vashingtondagi muhim odamlar bilan qo'l berishib qo'ygisi kelayotganini tushunsa bo'ladi. Kelajak haqida o'ylayotgan bo'lishi mumkin".
Islom Karimov qayta saylanish uchun AQSh quvvatloviga muhtoj emas. Obama ma'muriyati O'zbekiston rahbari bilan til topisha olgan va hamkorlikdan tomonlar ozmi-ko'pmi minnatdor.
Amerikaning Markaziy Osiyo bo'yicha bosh diplomati Daniel Rozenblum (u ham kechada mehmon bo'ldi) yaqinda bergan intervyusida yondashuvni shunday tushuntirgan edi: Vashington O'zbekistonda kim hokimiyatda bo'lishidan qat'i nazar, u bilan ishlayveradi. Bu siyosat yaqin orada o'zgarmaydi.
2013-yilning oxiri 2014-yilning boshlarida Gulnora Karimova "Twitter" tarmog'idagi sahifasida singlisi va ota-onasi bilan munosabatlari, Milliy xavfsizlik xizmatiga qarshi fikrlarini dasturxon qilib, G'arb ekspert va jurnalistlarini o'ziga qaratgan edi.
Uning jimib ketganiga ham bir yildan oshdi. Sabablariga qiziqadiganlar hamon ko'p lekin yangilik uzoq yashamaydigan Vashingtonda muhim odamlarning xotirasi qisqa, vaqt esa pul. E'tibor ham shunga yarasha.
Taxmin va bashoratni chetga sursak, Lola Karimova-Tillyaeva mezbonlik qilgan tadbir O'zbekiston diplomatiyasining bir qismi, deydi mehmonlar, ortiqcha ta'rifga hojat yo'q.
