AQSh elchisi: O'zbekiston qanchalik o'zgardi?

Jonatan Henik ikki yil oldin Toshkentda AQSh elchisi sifatida ish boshlaganida, qator masalalarni prioritet deya belgilagan. Real O'zbekistondagi faoliyat qanday kechmoqda? Amerika o'z manfaatlari va O'zbekiston bilan mushtarak maqsadlari yo'lida aynan nimalar qilmoqda? Mirziyoyev ma'muriyati bilan hamkorlikning o'ziga xos omillari, prezidentning eng yaqin maslahatchisi Saida Mirziyoyeva, Bayden ma'muriyatining ustuvor yo'nalishlari, bu yilgi saylovlar, yopiq Oliy Majlis, muxolifatsiz tuzum, korrupsiya va nepotizm, media va blogosfera, Qoraqalpog'iston, Afg'oniston, harbiy hamkorlik - elchi Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan intervyuda bu va boshqa dolzarb mavzularni muhokama qildi.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Janob elchi, sizni Toshkentda ko‘rganimdan juda xursandman.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Men ham, Navbahor. Sizni bu yerda ko‘rib turganimdan mamnunman.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Bu bizning bu yerdan siz bilan ilk efirimiz. Ilgari biz doim Vashingtonda gaplashardik.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Noyabr oyida ikki yil to‘ladi.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Siz bu yerda ish boshlaganingizda ikki muhim mintaqaviy voqea ichida edik ... AQSh Afg‘onistonni endigina tark etgan va chegara masalalari va afg'on uchuvchilar olib qochgan samolyotlar bilan bog‘liq muammolar ichida edik. Hozir bu masala hal bo‘lganga o‘xshaydi. To‘liq hal bo‘ldimi? Ya’ni, bu samolyotlar endi butunlay O‘zbekiston nazoratidami yoki bu jarayon hali ham davom etmoqdami?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bu masalada avval aytganlarimga qo‘shimcha qiladigan hech narsa yo‘q. Masala hal bo‘lgan.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Demak, samolyotlar O‘zbekiston ixtiyorida. AQSh ularni saqlashda yordam beradi, xolos.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Hozircha boshqa detallarni muhokama qilishga tayyor emasmiz.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Tolibon e’tirozlari vaziyatni o‘zgartiradimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Boshqa hech qanday izoh yo‘q.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Ammo ikki mamlakat o‘rtasidagi harbiy hamkorlik ancha faol, shunday emasmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Xavfsizlik, harbiy hamkorligimiz a’lo darajada va kundan-kunga yaxshilanib bormoqda.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bu Afg‘oniston bilan qanchalik bog‘liq?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Aytishim mumkinki, bu ko‘p jihatdan Afg‘onistondan kelib chiqishi mumkin bo‘lgan xavf-xatarlar, jumladan, potentsial terroristik tahdidlar bilan bog‘liq. Bilasiz, giyohvand moddalar va odam savdosiga qarshi kurashishdagi qo‘shma sa’y-harakatlarimizda chegara xavfsizligi muhim o‘rin tutadi. Ammo bu faqat Afg‘onistonga xos emas. Menimcha, so‘nggi bir necha yil ichida AQSh va O‘zbekiston ma’lumot almashish, o‘zaro tajriba almashinuvlar va umumiy tahdidlarga qarshi imkoniyatlarni kuchaytirish uchun xavfsizlik va harbiy sohada mustahkam hamkorlikni yo‘lga qo‘ydi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston hukumatiga ko'ra, kuzatishimizcha, aloqalaringizda Afg‘oniston omili sezilarli darajada kamaygan. "Afg‘onistondan keyingi munosabatlar" yoki "Afg‘onistondan keyingi vaziyat" deb ko'p gapirishadi. Holbuki, uzoq vaqt, kamida 20 yil davomida Afg‘oniston juda muhim omil bo‘lgan edi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Menimcha, bu to‘g‘ri kuzatuv. Shubhasiz, mintaqada Amerika qo‘shinlari bo‘lganida, ularni qo‘llab-quvvatlash uchun ta’minot va transport masalasi dolzarb edi. So‘nggi ikki yil ichida ko‘proq ikki tomonlama manfaatlarga - O‘zbekistonga, bu yerdagi islohotlarni qo‘llab-quvvatlashga, uning mustaqilligini mustahkamlashga va, albatta, mintaqaviy manfaatlarimizga e'tibor qaratyapmiz. Masalan, "C5+1" formati, Transkaspiy yo‘lagi va boshqa yo'nalishlar.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston uchun esa Afg‘oniston Markaziy Osiyoning ajralmas qismi. Afg'oniston qator yirik mintaqaviy tashabbuslarga kiritilmasa-da, uni regionga jalb qilishyapti. Toshkent Afg‘onistonni qo‘shishga intilayotganini ko'ramiz.

Yaqinda Termizda erkin iqtisodiy zona ochildi. Ishonchim komilki, siz O‘zbekiston-Afg‘oniston chegarasidagi bu ulkan iqtisodiy loyiha haqida eshitdingiz. Tolibonning katta delegatsiyasi tashrif buyurib, zonani olqishladi. Loyihani xususiy sektor yuritmoqda. Iqtisodiy zona ijobiy qadammi, sizningcha?

AQSh elchisi Jonatan Henik: AQSh bugunga qadar Afg‘onistonga eng ko'p insonparvarlik yordami ko‘rsatgan mamlakatdir. Chunki O‘zbekiston singari biz ham Afg‘onistonda gumanitar inqiroz yuzaga kelishi, uning oqibatida beqarorlik hamda xavfsizlik muammolari kelib chiqishini istamaymiz. Shu bilan birga, mintaqa mamlakatlari, jumladan O‘zbekistonning ham Afg‘onistondagi hozirgi hukumat bilan munosabatda o‘z iqtisodiy manfaatlarini ko‘zlashi tabiiy ekanini tan olamiz.

Shuningdek, biz O‘zbekiston bilan Afg‘oniston bo‘yicha samarali muloqotdamiz. O‘zbekiston xalqaro hamjamiyatning Doxa jarayonida faol ishtirok etmoqda. Ya'ni, bizning manfaatlarimiz bir-biriga juda yaqin va biz hamkorlikni davom ettiramiz. Umid qilamizki, xalqaro hamjamiyat birgalikda harakat qilaveradi va Tolibon o‘z majburiyatlarini bajarishi o‘z manfaatlariga mos ekanligini tushunib yetadi. Shundagina Doxa jarayoni oldinga siljishi mumkin.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Demak, siz Termizdagi erkin zonani quvvatlaysiz? Afg‘oniston fuqarosi biznes uchun ikki haftaga vizasiz kelishi mumkin. Endilikda afg‘onlar O‘zbekistonning ushbu hududida ishlashi ham mumkin.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Siz mendan ko‘proq bilasiz, Navbahor. Men bu borada izoh bera olmayman, lekin umuman olganda, oddiy afg‘on xalqiga yordam beradigan va chegara bo‘ylab barqarorlikka hissa qo‘shadigan har qanday harakatni quvvatlaymiz. O‘zbekistonning hal qilinishi kerak bo‘lgan jiddiy iqtisodiy muammolari borligini tan olamiz. Lekin Tolibonning xalqaro tan olinishga intilishi va muzlatilgan moliyani qaytarish istagi tamoman boshqa masala. Bu masala Doxa jarayoni orqali xalqaro hamjamiyat tomonidan birgalikda hal qilinishi kerak.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bu haqda men hatto o‘sha hudud boshqaruvchilaridan ham eshitdim. Ularning aytishicha, hududning siyosiy o‘zgarishlarga aloqasi bo‘lmasligi kerak. Nima bo‘lishidan qat’i nazar, u ochiq qolishi lozim, hatto kelajakda Afg‘oniston hukumati o‘zgarsa yoki Afg‘onistonda biror beqarorlik yuzaga kelsa ham. Zona ishlashda davom etishi kerak deyishdi, chunki u Pokiston kabi Janubiy Osiyoning boshqa davlatlari uchun ham ochiq. Rossiya va Xitoydan ham u yerga biznes qilgani kelishayotgan ekan. Ammo hozircha Yevropa Ittifoqi va Qo‘shma Shtatlardan hech kim yo‘q, G'arbdan biror biznes qiziqish bildirmagan.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Tolibon xalqaro majburiyatlarini bajarib, aloqalar normallashsa, bu borada ham o'zgarish bo'lishi mumkin. Shunda ko‘plab mamlakatlar mintaqa iqtisodiy rivojlanishi uchun ko'proq hissa qo'shishga bel bog'laydi, qiziqish ham shunga yarasha bo'ladi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Demak, hammasi Kobulning siyosiy irodasiga bog‘liq?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Mutlaqo.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Toshkentga kelishga tayyorgarlik ko‘rayotganingizda ustuvor yo‘nalishlaringizni muhokama qilgan edik. Ularga binoan, ishlar qanday ketmoqda?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bir eslatib yuboring ...

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekistondagi siyosiy islohotlarni qo‘llab-quvvatlash, O‘zbekistonning iqtisodiy rivojlanishini rag‘batlantirish va Amerika xalqini O‘zbekiston xalqi bilan bog‘lash.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bularning barchasi hamon bizning eng muhim ustuvor yo‘nalishlarimizdir. So‘nggi ikki yildagi iqtisodiy va tijoriy hamkorligimizdan juda mamnunmiz. Savdo hajmining barqaror o‘sishini, AQSh kompaniyalarining O‘zbekistondagi imkoniyatlarga qiziqishi ortib borayotganini, investitsiyalar ko‘payib borayotganini, AQSh kompaniyalari O‘zbekistonga milliardlab dollar sarmoya kiritayotganini ko‘rayapmiz.

Iqtisodiy islohotlar jarayoniga kelsak, O‘zbekiston hukumati Jahon savdo tashkilotiga (JST) a’zo bo‘lish uchun o‘tkazilayotgan muzokaralar va islohotlarda, ayniqsa o‘tgan bir yil ichida erishilgan yutuqlar uchun katta e’tirofga loyiq. Shu bois biz O‘zbekistonning oxir-oqibat JST a’zosi bo‘lishiga chindan ham umid qilamiz. Bilasiz, AQSh Savdo vakili Ketrin Tay yaqinda bu yerga tashrif buyurdi. U har bir mamlakatga ham bormaydi va menimcha, uning tashrifi bizning iqtisodiy hamkorlik va islohotlarga qanchalik katta ahamiyat berishimizni ko‘rsatadi.

Siyosiy islohotlar borasida ham O‘zbekistonda so‘nggi ikki yil ichida qator o‘zgarishlarni kuzatdik. Gender zo‘ravonlikka qarshi qonun - ulkan yutuq va butun mintaqa uchun namuna bo‘ldi. Shunga qaramay, hali qilinadigan ishlar ko‘p. Hukumat va prezidentga ko'ra ham bu qonunning qabul qilinishi - gender tengligini ta’minlash va ayollarni oilaviy zo‘ravonlikdan himoya qilish jarayonining boshlanishi. Bu masalada fuqarolik jamiyati va ommaviy axborot vositalari bilan hamkorlik qilinganidan mamnunmiz. Ular bu qonunning qabul qilinishi uchun maslahat berdi hamda jamoatchilik orasida ogohlikni oshirishda muhim rol o‘ynadi. Endi ular bu qonunni amalga oshirishda ham muhim rol o'ynay olishi kerak.

Mehnat huquqlari himoyasida ham oldinga qadamlar tashlandi. Paxta yig‘im-terimida bolalar mehnati va majburiy mehnatga barham berish bo‘yicha yutuqlarni kuzatib, endi ish beruvchilar va ishchilar o‘rtasidagi munosabatlarni yaxshilashga qaratilgan harakatlarga guvohmiz. Ishchilarga o‘z huquqlari haqida ma’lumot berish va mehnat sharoitini yaxshilash uchun jamoaviy muzokaralar olib borish imkoniyatini ta’minlash kerak. Bular - biz muntazam siljish kuzatayotgan sohalar. Vaziyat yaxshilanishda davom etishiga umid qilamiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston hukumati hozirga kelib, fuqarolik jamiyatining muhimligini tan oladi. Odamlar fuqaro jamiyati nafaqat siyosiy taraqqiyot, balki xususiy sektor va fuqaroning bevosita manfaatlari yo'lida ham ulkan yordam ko'rsatishi mumkinligini anglay boshlagan. Mustaqil ovozlarga ehtiyoj borligini tushunishmoqda. Rasmiylar jamoat tashkilotlarining ahamiyatini e'tirof etadi. Shunga qaramay, rivojlanish juda sekin va men suhbatlashgan deyarli barcha faollar, fuqarolik jamiyati vakillari, vaziyat qiyinlashib borayotganini aytishmoqda. Ro‘yxatdan o‘tish haliyam qiyin. O‘zbekiston hukumati bilan til topishish mushkul va ular xalqaro hamjamiyat yordami kam, deb ham nolishadi. Biroq eng katta muammo - ular uchun rasmiy ro‘yxatdan o‘tish. Siz vaziyatni qanday baholaysiz? Fuqarolik jamiyatiga nisbatan munosabatda o'zgarish bormi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Biz progress ko‘ryapmiz. Bu har doim to‘g‘ri yo‘nalishda bo‘lmasligi mumkin - ba’zida egri-bugri yo‘llar, ba’zida esa orqaga qadam tashlashlar bo‘ladi. Shubhasiz, O‘zbekistonda ko‘plab fuqarolik jamiyati tashkilotlari ro‘yxatdan o‘tishda qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Mening fikrimcha, sodir bo‘lishi kerak bo‘lgan va hozir biz zarurat ko'rayotgan narsa - O‘zbekistonda nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolik jamiyatining roli haqidagi tafakkurning o‘zgarishi. Shubhasiz, boshqa tizimda ulg‘aygan va fuqarolik jamiyatiga boshqacha qaraydiganlar bor. Gap ularning fuqarolik jamiyatiga bo‘lgan qarashlarini o‘zgartirish va hukumat vakillari fuqarolik jamiyatini ijobiy qabul qilishiga erishishda. Tanqidchilar aslida xalqqa xizmat ko‘rsatishda ularga potentsial hamkorlar bo'la oladi. Shuning uchun, men hali ham optimistman, ammo muammolar talay deydiganlarga ham qo‘shilaman.

Yana bir e’tiborga molik va menda umid uyg‘otadigan jihat shuki, fuqarolik jamiyati Vashington yoki Yevropadagiga o‘xshash bo‘lishi shart emas. Fuqarolik jamiyati bu yerda o‘ziga xos bo‘lishi mumkin. O‘zingiz yaxshi bilasiz, O‘zbekistonda mahalla degan institut bor va uzoq tarixga ega. Prezidentning o‘zi bot-bot mahallalarning O‘zbekiston taraqqiyoti uchun qanchalik muhimligini ta’kidlagan. Qo‘shma Shtatlar va ehtimol boshqa xalqaro donorlar mahallaga to‘liq mustaqil emas, balki yarim-rasmiy tashkilot sifatida qaraydi va uni kelajakda fuqarolik jamiyatining ba’zi muhim vazifalarini bajara oladigan tuzilma sifatida ko‘rishni istaymiz.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Mahallalarga parallel ravishda blogerlar ham bor. Aynan ular mahalliy muammolarga mahalliy yechimlar topishga undaydi. Biz suhbatlashgan ko‘plab fuqarolik jamiyati ekspertlari, jumladan G‘arbdagilar ham, fuqarolik jamiyatini an’anaviy nuqtai nazardan tahlil qilishni to‘xtatish kerak, deydi. Fuqarolik jamiyati faqat inson huquqlari himoyachilari emas. O‘zbekistonda u kengroq tushuncha. Shunga qaramay, bu yerda bu haqda muhokama oz. Blogerlar va boshqa faollar bilan muloqot qilganimizda, ularning ba’zilari shunday deyishadi: "Keling, bizni emas, biz kurashayotgan masalalarni muhokama qilaylik."

Ularning ishi nima uchun muhimligini ko‘rsatishi kerak. Shunday qat’iy ishonch bor. Ehtimol, bizni rasman fuqarolik jamiyati deb atash ham foydali emasdir, deyishadi. Ayrimlarining aytishicha, G‘arb mustaqil tashkilotlar zarurati yoki ularni o‘ziga xos tarzda tashkil etish kerak deb targ'ib qilib, yordam bermayotgan bo‘lishi mumkin.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Buni tushunamiz, chunki, masalan, biz an’anaviy ommaviy axborot vositalariga ham shunday qaraymiz, to‘g‘rimi? An’anaviy media tashkilotlari bo'lishi kerak, deymiz. Biz O‘zbekistonda turli tajribalar, biz kutganimizga mos kelmaydigan modellarni ko‘ryapmiz. Bu modellarga mustaqil ravishda ishlaydigan va hech qanday ma’noda an’anaviy media tashkilotlari bo‘lmagan blogerlar yoki ta’sir o‘tkazuvchilar, shuningdek, mahallalar va boshqa guruhlar kiradi. Menimcha, O‘zbekiston demokratiyani o‘z yo‘li bilan rivojlantirishiga ochiq bo‘lishimiz kerak. Agar biz bu demokratik taraqqiyotni qo‘llab-quvvatlashda samimiy bo‘lsak, tashqaridan model tiqishtirishga urinmasligimiz kerak; aksincha, O‘zbekistonda allaqachon mavjud bo‘lgan faollar va nohukumat tashkilotlar bilan ishlashimiz lozim.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: So‘nggi uch-to‘rt yil ichida, media muhitining qanchalik korrupsiyalashganini ko‘rdik. Blogerlar, jurnalistlar va matbuot xizmati xodimlari - O‘zbekiston media hamjamiyati. Ularni bir-biridan ajratib bo‘lmaydi, chunki jurnalistlar bloger bo‘lishlari, matbuot kotibi vazifasini bajarishlari yoki kimningdir jamoatchilik bilan aloqalar bo‘yicha ishlarini yuritishlari mumkin. Bir tomondan biz manfaatlar to‘qnashuvi va korrupsiyaga qarshi kurashga yanayam jiddiy e'tibor berishimiz kerak. Ayni paytda media xodimlar juda aralashib ketgan, chunki ularning faoliyati jiddiy manfaatlar to‘qnashuviga to'la.

Bu juda qiziq, chunki sizga ma’lumki, bizning agentligimiz O‘zbekistonda yechimlar jurnalistikasi bo‘yicha bir nechta treninglar o‘tkazdi. Biz buni jurnalistlar va blogerlar bilan muhokama qilish imkoniyatiga ega bo‘ldik. Ular bizga, ehtimol biz O‘zbekistondagi media muhitiga chuqur kirmasdan, zarur ko'nikmalarni o‘rgatishimizni maslahat berishdi. Ularning fikricha, bu grantlar va OAVga ko‘rsatilayotgan yordam haqiqatan ham jamiyatni qo‘llab-quvvatlashi kerak, chunki ular bir vaqtning o‘zida, ham jurnalist, ham bloger, ham faol bo‘lishlari mumkinligiga ishonishadi. Ehtimol, biz ularga bu global, an’anaviy jurnalistik modelni o‘rgatmasligimiz, balki bu qadriyatlarni targ‘ib qilmasligimiz va ulardan bunga amal qilishlarini kutmasligimiz kerak.

Hukumatga ham bunday yondashuv ma’quldek. "Ha, bu yaxshi, keling, o‘zimizning jurnalistikamizni yarataylik. AQSh ta’siridagi yoki G‘arb qadriyatlariga asoslangan jurnalistika emas, balki o‘zbek jurnalistikasi. Unda biz manfaatlar to‘qnashuviga emas, balki o‘zimiz tayyorlayotgan mazmun-mohiyatga e’tibor qaratishimiz kerak", deyishadi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Menimcha, O‘zbekiston jurnalistikani o‘ziga xos tarzda rivojlantirishi lozim, biroq ba’zi universal qadriyatlar bor - xuddi insonning universal asosiy huquqlari kabi. Shunday tamoyillardan biri - fikr va fakt o‘rtasidagi farq va chegara. Shu sababli an’anaviy ommaviy axborot vositalari informatsion va pullik kontentni bir-biridan ajratadi.

Axborot iste’molchilari o‘qiyotgan yoki ko'rayotgan narsa hukumat yoki kompaniya tomonidan to‘langanmi, muallifning shaxsiy fikri yoki jurnalistik standartlarga javob beradigan ma’lumotmi - buni bilishga haqli, deb o‘ylayman. Materialda jiddiy muammolarga olib keladigan manfaatlar to‘qnashuvi bo‘lishi mumkin. Shuning uchun, "Har narsa mumkin" deyishdan ehtiyot bo‘lishimiz kerak. Ba’zi tamoyillar bor, ular chetga surilmasligi kerak. G‘arb ommaviy axborot vositalariga o‘xshash shart emas, biroq korrupsiya va manfaatlar to‘qnashuviga olib keladigan qizil chiziqlarni kesib o'tmasligimiz kerak.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Qo‘shma Shtatlar media erkinlik va media taraqqiyotni quvvatlaydi, deganda nimani nazarda tutasiz? Qay turdagi jurnalist va blogerlarni quvvatlaysiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bu gapimiz zamirida ko‘p ma’no bor. Birinchidan, biz mustaqil OAVlar va ularning erkinligini qo‘llab-quvvatlaymiz. Buni ham omma, ham hukumat bilan muhokama qilamiz. Bizningcha, bu O‘zbekiston hukumati xohlayotgan narsa. Prezident Mirziyoyevning o‘zi ham bir necha bor ommaviy axborot vositalarining muhim roli haqida gapirgan. Bundan tashqari, bizda OAVni qo‘llab-quvvatlaydigan dasturlar bor. Ularning ba’zilari alohida jurnalistlarga qaratilgan bo‘lib, ularga kasbiy rivojlanish imkoniyatini beradi. Masalan, AQShga borib, u yerda kasbdoshlar bilan aloqalar o‘rnatish. Shuningdek, biz turli media loyihalarni ham quvvatlaymiz.

Hozirda O‘zbekistondagi bu dasturlar uncha katta emas, ular asosan kasbiy mahoratni oshirish va etik tamoyillarni o‘rgatishga qaratilgan. Ammo men oxirgi toifaga nisbatan moslashuvchanroq bo‘lishimiz kerak, deb o‘ylayman. Masalan, blogerlar va influenserlarni ko‘proq jalb qilish, ularga qanday daromad olish va faoliyatini professional olib borishi uchun ko'maklashish. Hamma qonunlarga bo‘ysunishi lozim. Jurnalistlar ham, davlat amaldorlari ham qonundan ustun emas. Shu bois, manfaatlar to‘qnashuvi va korrupsiya masalasida juda ehtiyot bo‘lishimiz kerak.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: AQSh elchixonasi faqat liberal ovozlarni qo‘llab-quvvatlaydi, degan tanqidni eshitamiz. Siz musulmon blogerlar, konservatorlar va hatto hukumat tarafdorlariga e’tibor bermas emishsiz. "Agar men hukumat siyosatini yoki Mirziyoyevni yoqlasam, AQSh elchixonasi menga e’tibor bermaydi", deyishadi. Buni turli suhbatlarda eshitganmiz. Bilaman, siz O‘zbekiston OAVda tez-tez tilga olinasiz, ya’ni O‘zbekiston ommasi sizdan bexabar emas, lekin sizning dasturlaringiz va tadbirlaringizga jalb qilinmaganlar bundan norozi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Tanqidni baham ko‘rganingiz uchun rahmat. Aslida, biz faqat mafkuraviy spektrning ma’lum bir qismigagina e’tibor qaratmoqchi emasmiz. Erkinlik masalasida biz O‘zbekiston jamiyatining dindor qatlami bilan faol hamkorlik qilamiz, chunki diniy erkinlik faqat ozchilik emas, ko‘pchilik - musulmonlarga ham taalluqli.

Hukumatga xayrixoh reportajlar tayyorlaydigan jurnalistlarga kelsak, ular bilan nima muammomiz bo‘lishi mumkin? Bizning asosiy vazifamiz hukumatning islohotlar borasidagi sa’y-harakatlarini rag'batlantirishdir. Agar shunday taassurot paydo bo‘lgan bo‘lsa, ehtimol, bu guruhlarga ko‘proq murojaat qilishimiz va ularni ham jalb qilishimiz kerakdir.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Shuningdek, qator tanqidchilar, jumladan hukumatdagi tanqidchilaringiz nazarida siz diniy erkinlikning ashaddiy tarafdori va targ'ibotchisisiz. Ular sizni LGBTQ+ huquqlarining ashaddiy tarafdori sifatida ko‘rishadi va bu norozilik uyg‘otadi. Aytishlaricha, siz bu ikki narsaga shunchalik berilib ketdingizki, siz bilan boshqa narsalar haqida gaplashish qiyinlashgan.

Xo‘sh, bunga qanday munosabat bildirasiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Biz har bir insonning huquqlarini qo‘llab-quvvatlaymiz va hech bir shaxs, kim bo‘lishidan qat’i nazar, alohida huquqlarga ega deb hisoblamaymiz. Hamma teng huquqqa ega. Men bunga shaxsan ishonaman va bu mening professional mas’uliyatim hamdir. Menimcha, har kim zo‘ravonlikdan xoli bo‘lishga, ish topishga, maktabga borishga haqli. Biz ma’lum guruhlarga e’tibor qaratishimiz haqidagi fikrlarga qo'shilmayman. Ehtimol, O‘zbekiston jamiyatida boshqalar bilan bir xil huquqlarga ega bo‘lish yo'lida ko‘proq qiynalgan guruhlar mavjuddir va shuning uchun ular biroz ko‘proq e’tiborda.

Diniy erkinlikka kelsak, shuni aytishim mumkinki, butun dunyoda diniy erkinlikni qo‘llab-quvvatlash - AQSh hukumatining siyosati. Nafaqat nasroniylik yoki iudaizmni, balki barcha diniy erkinliklarni quvvatlaymiz. Masalan, bir necha yil oldin biz O‘zbekistonda shia guruhi ikkinchi masjidni ro‘yxatdan o‘tkazishi borasida qattiq harakat qildik va masala hal bo'ldi. Ozchilikdagi guruhlarning erkinligi ta'minlansa, bu O‘zbekistonning diniy bag‘rikengligidan dalolat beradi. O‘zbekiston aslida o'zining diniy bag‘rikenglik tarixi bilan faxrlanishi kerak.

Shu bilan birga, biz Kongressga har yili diniy erkinlik bo‘yicha hisobot berishimiz kerak. Bunga cherkov yoki masjidlarni ro‘yxatdan o‘tkazish, erkin ibodat qilish yoki masjidga borish bilan bog‘liq masalalar yoki shunga o‘xshash narsalar kirishi mumkin. Biz bu yerdagi vaziyat haqida xolis bo‘lishga harakat qilamiz. Diniy jamoalar bilan gaplashamiz va ularning muammolarini eshitamiz. Bizning maqsadimiz hukumat bilan orani buzish yoki biror ziddiyat chiqarish emas. Biz diniy bag‘rikenglik va inson huquqlari himoyasi yo'lida hissa qo'shish niyatidamiz xolos.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: LGBTQ+ huquqlari bo‘yicha pozitsiyangiz haqida nima deysiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Yana bir bor aytaman, biz barcha shaxslarning huquqlarini qo‘llab-quvvatlaymiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston hukumati bilan bu boradagi muloqotlaringizni, uning munosabatini qanday tasvirlagan bo'lardingiz? Chunki ular bu haqda gapirishni ham xohlashmaydi. Ular bu masalani muhokama qilishni ham xohlashmaydi. "Bizda bu bilan muammo yo‘q," deydi ular, jumladan, Akmal Saidov va boshqalar. Ular - O‘zbekistonning inson huquqlari masalalari bo'yicha yuzlari.

O‘zbekistonda birinchi navbatda ko‘pchilikning huquqlarini himoya qilish yoki ta’minlashimiz kerak, degan ovozlar ham bor. "O‘zbekistonning aksariyat qismi hali ham o‘z huquqlaridan foydalanishda muammolarga duch kelganda, nega biz bu kichik guruhlar haqida gapiramiz?"deb ajablanishadi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Menimcha, huquq himoyasida hech kim hech kimdan ustun emas. Demokratik jamiyatlar bor, qolaversa O‘zbekiston o‘z fuqarolarining huquqlarini kafolatlaydi. O‘zbekiston inson huquqlarini hurmat qilishga va’da berish nuqtayi nazaridan Qo‘shma Shtatlar bilan bir xil xalqaro hujjatlarni imzolagan. Qayd etaman, ular barcha fuqarolarning huquqlarini kafolatlaydi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Umuman olganda, siz bu masalalarni biror muammoli holat yuzaga kelganida ko‘tarasiz, shundaymi? Bu faqat O‘zbekistonda olib boriladigan siyosat emas?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Mening ochiq bayonotlarimda aniq aytilgan. Biz barcha shaxslarning huquqlarini qo‘llab-quvvatlaymiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bilamiz, LGBTQ+ hamjamiyatini qo‘llab-quvvatlash ham Prezident Bayden uchun ustuvor yo‘nalishlardan biri. Shuning uchun Markaziy Osiyoda ham olib borilmoqda.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Biz bu masalalarni aynan O‘zbekistonda ko‘tarayotganimiz yo‘q.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Ya'ni global maydondagi siyosat.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Biz bu yerda, O‘zbekistonda qilayotgan ishimiz dunyo bo'ylab qilayotgan ishimizdan mutlaqo farq qilmaydi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Demak, butun dunyo bo‘ylab shunday siyosat olib borayapsiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Navbahor, biz har bir shaxs bir xil huquqlardan foydalanishi kerakligi haqida gapiramiz - bu din erkinligidan foydalanish huquqi, so‘z erkinligi huquqi, zo‘ravonlikdan xoli bo‘lish huquqi. Menimcha, bu hammaga yoqadi, kim bo‘lishidan qat’i nazar.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Va Qo‘shma Shtatlarning bu yondashuvi hatto prezident o‘zgarganda ham yoki Vashingtonda rahbariyat o‘zgarganda ham o‘zgarmaydi. Bu doimiy?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Respublikachilar va demokratlar ma’muriyatida birdek ishlaganman. Siyosatimizda, xususan, inson huquqlarini qo‘llab-quvvatlashda izchillikni ko‘raman. E'tibor ma’muriyatga va ular sa’y-harakatlarni qayerga qaratishni xohlashlariga qarab o‘zgarishi mumkin. Keyingi ma’muriyat nimaga urg'u berishi mumkinligini aytolmayman, lekin umuman olganda, Markaziy Osiyoda birmuncha vaqt ishlab, siyosatimizda izchillikni ko‘rdim: O‘zbekiston mustaqilligi, suvereniteti, hududiy yaxlitligini, mintaqaviy hamkorlik va integratsiyani qo‘llab-quvvatlash. O‘ylaymanki, so‘nggi bir necha ma’muriyatlar davrida ishlaganim uchun ishonch bilan ayta olamanki, noyabr oyida bo‘lib o‘tadigan saylovlarda kim g‘olib bo‘lishidan qat’i nazar, bizning O‘zbekistonga nisbatan siyosatimiz izchilligicha qoladi.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Vashingtonning Markaziy Osiyoga yondashuvi juda pragmatik tuyuladi: "Qo‘limizdan kelganini qilaylik ...Keling, bu hukumatlar bilan ular xohlaydigan tarzda ishlaymiz ... Bir-birimizga yordam beraylik". Toshkentda ana shunday. Siz buni qanday ko‘rasiz? Bilaman, Mirziyoyev boshqaruvining dastlabki uch-to‘rt yili hozirgidan boshqacha edi. Ular ilgarigidan ko‘ra pragmatikroqmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Menimcha, barcha mamlakatlar ma’lum darajada pragmatikdir. Ammo bu shunchaki sizdan ugina - bizdan bugina degan siyosat emas. Pragmatik deyish shu bois munosabatlarimizni to'liq aks ettirmaydi. Biz uzoq muddatli munosabatlar uchun poydevor yaratmoqdamiz. O‘zingizga ma’lum, bir necha yil oldin munosabatlarimizni strategik sheriklik darajasiga ko‘tardik va buni ataylab qildik, chunki bizning bu yerdagi manfaatlarimiz strategik - ular shunchaki qisqa muddatli va tranzaksion emas.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Va biz buni Vashingtondan ko‘rib turibmiz. Ammo bu yerdan qaraganda, Mirziyoyev ma’muriyati siz bilan qilayotgan ishlarning aksariyati qisqa muddatli tuyuladi - garchi Jahon Savdo Tashkilotiga a’zo bo‘lish uchun harakatlar va AQSh ko‘rsatayotgan yordam uzoq muddatni ko'zlasa-da. Sarmoya aynan hozir kerakligi haqida ko'p eshitamiz.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bu tabiiy hol ... O‘zbekiston o‘zi uchun qayg'uradi. Shuning uchun ham Prezident Mirziyoyev va uning ma’muriyati iqtisodiy o‘sish, ish o‘rinlari yaratish va kambag‘allikni qisqartirishga katta e’tibor qaratdi. Biz bu masalalar bo‘yicha ular bilan hamkorlik qilishdan juda mamnunmiz va bu yerga uzoq muddatli ish o‘rinlarini yaratadigan sarmoyalarni jalb qilishga harakat qilamiz. Ammo bu biz pragmatik yoki qisqa muddatli hamkor ekanimizni anglatmaydi. Aytganingizdek, JSTga a’zo bo‘lish, Transkaspiy yo‘lagi, hatto bu yerda prezidentning ta’limga e’tibori va ta’lim sohasidagi ulkan maqsadlarni amalga oshirishga yordam beradigan hamkorlik dasturlari - bularning barchasi juda uzoq muddatli sarmoya.

Xavfsizlik bo‘yicha hamkorligimiz chegara xavfsizligi salohiyatini oshirish, harbiylarni qayta tayyorlash va professional korpusni shakllantirishga qaratilgan. Bu uzoq muddatli maqsadlar bo‘lib, harbiylarning imkoniyatlarini oldinga siljitadi. Qisqa muddatli ehtiyojlar ham bor, albatta. Lekin biz bu yerda qilayotgan ishlarning aksariyati mustahkam uzoq muddatli munosabatlar uchun poydevor yaratishdan iborat.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Gap shundaki, biz bu haqda ko'proq Qo‘shma Shtatlardan eshitamiz. Qo‘shma Shtatlardan ko'proq tahlil olamiz. Toshkentdan esa deyarli eshitmaymiz. Vashingtondan va ichkaridan O‘zbekistonni yorituvchi OAV sifatida tizim yopilayotganini ko‘rib turibmiz. O‘zbekiston hukumatidagi odamlardan intervyu olish juda qiyin. Ular shaxsiy suhbatlarni yoqtirishadi, lekin masalani ochiq muhokama qilishni xohlashmaydi. Savollaringiz qanday bo‘lishidan qat’i nazar, ular prezident administratsiyasiga ishora qilishadi. O‘zbekistonda superprezidentlik kuchaygan, deyishadi. Tizimni siyosiy taraqqiyot, siyosiy evolyutsiya nuqtayi nazaridan qanday ko‘rasiz? Bu yerda bo‘lgan vaqtingizda u o‘zgardimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: O‘zgarishni sarhisob qilish uchun siz kabi tajribaga ega emasman. Aytishim mumkinki, men bu yerda prezidentning strategik ambitsiyalari va islohotlar dasturini yuqori baholayman. Biroq hukumat bu ishlarni qilishga qiynaladi. Vazirlik, viloyat va tuman hokimlarning vakolatlari kengayishi kerak.

Qo‘shma Shtatlarning kuchli tomonlaridan biri shundaki, bizda ko‘pincha "demokratiya laboratoriyasi" deb ataladigan 50 ta turli shtat bo‘lib, ular Vashingtondan moliyalashtiriladigan bir xil dasturlarni amalga oshiradi. Lekin ularni joylarda o‘zlari xohlagancha qo'llaydi. Masalan, bizning ta’lim tizimimiz 50 dan ortiq variantga ega, chunki har bir shtat o‘z o‘quv dasturini belgilaydi va ta’limni qanday moliyalashtirishini hal qiladi. Buning afzalligi shundaki, ba’zi munitsipalitetlar yoki shtatlar muvaffaqiyat qozonadi, boshqalari esa muvaffaqiyatsizlikka uchraydi va biz bu muvaffaqiyat va muvaffaqiyatsizliklardan saboq olamiz. O‘ylaymanki, biz bu turdagi tajribalarni O‘zbekistonda ham ko‘proq ko‘ramiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bugunga kelib O'zbekistonda jarayonlarga ko‘proq urg‘u beriladi. Bu esa O‘zbekiston uchun taraqqiyotdir. Chunki azaldan e'tibor doim maqsadlar haqida bong urishda bo'lgan. Har bir muammoni hal qilish uchun yo‘l xaritasi mavjud. Siz marraga qaraysiz, lekin jarayon haqida - hududlarda amalga oshirilishi kerak bo‘lgan qadamlar haqida ko‘p gapirilmaydi. Tizim o'ta darajada markazlashgan. Tizim tushuntirmaydi. Jamoatchilik aslida nima bo‘layotganini, nima o‘zgarayotganini va nima o‘zgarmayotganini bilmaydi. Bunday yopiq tizim bilan ishlash siz uchun qiyin emasmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Ha, Navbahor, menimcha, siz ochiqlik va shaffoflikka - u nodavlat tashkilotlar, fuqarolik jamiyati yoki shunga o‘xshash mustaqil ommaviy axborot vositalari bilan bog‘liq bo‘ladimi - madaniy qarshilik hali ham mavjudligiga ishora qilyapsiz. Bu yerda milliy va mahalliy darajadagi hukumat amaldorlari hali ham mustaqil ommaviy axborot vositalari bilan ishlashga o‘rganmagan. Ular bu borada ko‘p tajribaga ega emas va qanday qilib shaffof bo‘lishni bilmaydi. Ularning ko‘pchiligi o‘zlarini tashvishga soladigan biror narsa aytishdan qo‘rqishadi va hech kim ularni hech qachon ommaviy axborot vositalarida gapirgani uchun maqtamaydi. Shunday ekan, ular jim o'tirishni afzal ko‘rishadi.

Siz ham, men ham bilamizki, media bilan shaffofroq bo‘lishdan nimadir olish mumkin - bu jamoatchilik xabardorligini oshirishga yordam beradi, jamoatchilik tomonidan qo‘llab-quvvatlanadi va agar muammolar mavjud bo‘lsa, ular katta bo‘lishidan oldin hal qilinishi uchun e’tiborni jalb qiladi. Bunday madaniy o‘zgarish sodir bo‘lishi uchun biroz vaqt kerak bo‘ladi, lekin umid qilamanki, biz O‘zbekistonga bu yo‘nalishda yordam bera olamiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Koplar xulosa qilishicha, O'zbekiston 2017-yildan 2021-yilgacha nisbatan erkin bo'ldi, odamlar o‘z fikrini aytishni o‘rgandi. Jamoatchilik muhokamasi, hech bo‘lmaganda, virtual tarzda kengaydi. Jurnalist va blogerlardan so‘rasak, ular O‘zbekiston hozir Islom Karimovning rahbarlik davriga qaraganda ancha ochiq ekanini, lekin 2017-2021-yillardagi kabi erkin emasligini aytishadi. Ya'ni, sizning bu yerdagi vaqtingiz "nisbiy erkinlikdan keyingi" davr.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Shubhasiz, bu yerga kelgunga qadar bo‘lgan vaziyatni izohlay olmayman, lekin shuni aytishim kerakki, men bu yerda kelganimdan beri ba’zi masalalar bo‘yicha juda kuchli jamoatchilik munozaralarini ko‘rdim. Havo sifati - bu muammolardan biri va biz elchixonada havo sifati monitoringi mavjudligi bilan ushbu muhokamaning bir qismi bo‘lganimizdan xursand bo‘ldik. Bu hammaning kundalik hayotiga ta’sir qiladigan muhim masala bo‘lib, hukumatning roli, xususiy sektorning roli va qanday qilib oldinga siljish haqida sog‘lom munozaralar bo‘lib o‘tdi. Men buni juda foydali deb o‘yladim. Biz gender zo‘ravonlik haqida ham shunga o‘xshash munozaralarni ko‘rdik.

Odamlar ommaviy munozaralarda o‘zlarini qulay his qila olayapti va bu qanchalik ko‘p sodir bo‘lsa, bu muhokamani kengaytirish uchun yaxshi asos bo'ladi.

AQShning Toshkentdagi elchisi Jonatan Henik "Amerika Ovozi" bilan muloqotda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz prezident administratsiyasi bilan ishlaysiz. U yerda uchrashuvlar, jumladan, prezidentning qizi Saida Mirziyoyeva va boshqalar bilan ko'rishib turasiz. Lekin sizni O‘zbekiston qonunchilari bilan deyarli ko‘rmaymiz. Juda oz muloqot qilasiz ular bilan, kuzatishimizcha. Saylov bo'ladi yaqinda, bilasiz. Oliy Majlis ham qiziq va muhimmi, sizga?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Yaqinda senator Safoyev bilan uchrashdim. So‘nggi bir yarim yil davomida Vashingtondan Kongress delegatsiyalari O‘zbekistonga kelib ketdi. Bu bizga parlament bilan muloqot qilish imkonini berdi. Bo‘lajak saylovlarni diqqat bilan kuzatamiz, chunki parlament vakillari uchun yangicha saylov tizimi bo‘ladi. Oliy Majlis a'zolari bilan gaplashib turamiz. Men parlamentda shaffoflikni ko‘rishni xohlardim va ayrim hollarda, buni ko‘ryapmiz. Telemunozaralar, masalan, meni ruhlantirdi. Buni ko‘proq ko‘rishimiz kerak, chunki odamlar tizimni tushunishi, parlament o‘z rolini qanchalik eplay olayotganini ko'rishi kerak.

Biz albatta yanayam yaqinroq ishlaymiz. O‘z tajribamizni baham ko‘rish uchun O‘zbekiston parlamentini AQSh Kongressi bilan bog‘laydigan "Ochiq dunyo" dastur bor.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Qonunchilik palatasi ancha yopiq. Bu yerdagi ommaviy axborot vositalarining aksariyati hech qachon O‘zbekiston parlamentiga tashrif buyurmagan. Senatda ba’zi sessiyalar jonli efirga beriladi. Ularning ba’zilari Qonunchilik palatasinikiga qaraganda kengroq yoritiladi. Shunday ekan, medianing umidi shuki, keyingi parlament ochiqroq bo‘ladi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Amerikadagi C-SPAN kanalining o‘zbekcha versiyasi kabi, deyapsiz-da!

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Ha, C-SPAN kabi kanal ... Aytgancha, bu yerda bo‘lajak saylovlarga ishonchsizlik chuqur. Ayniqsa, viloyatlarda saylov bo‘layotganidan ko‘plarning xabari yo‘q. Parlamentdagi besh partiya o‘zgarishsiz qolmoqda. Muxolif partiya tuzish va uni ro‘yxatsan o'tkazishga urinishlar shu paytgacha samara bermadi, bilasiz. Elchixona bu masalalarni ko‘targan. Diplomatlaringiz o‘sha faollar bilan uchrashgan. Hali ham ular bilan gaplashib turasizmi? Bu masala sizni hali ham qiziqtiradimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Men, AQSh elchisi sifatida, biror siyosiy partiyani quvvatlay olmayman. Lekin biz O‘zbekistonda muxolif partiyalar ro‘yxatga olinishini quvvatlaymiz. O‘ylaymanki, O‘zbekiston xalqi, saylovchilari oldida imkon qadar ko‘proq tanlash imkoniyati bo'lishi kerak, ular bunga loyiq. Bu O‘zbekistonda demokratik tizimni mustahkamlaydi. Agar ularning vakillari - ular bilan gaplashadigan va ularning ovozini oladigan odamlar parlamentga saylansa, odamlar tizimga yaqinlashib, unga ishonadi. Shuning uchun, bu borada qilinishi lozim bo'lgan ishlar ko‘p. Biz O'zbekistonda siyosiy partiya tizimi rivojlanishini xohlaymiz. Birinchi qadam sifatida, hatto bo‘lajak saylovlardan oldin ham, beshta ro‘yxatdan o‘tgan partiya o‘z siyosatini bayon qilishi, odamlar qaysi partiyaga ovoz berish to‘g‘risida asosli qaror qabul qilishlari uchun ular o‘rtasidagi farqlarni tushunishi foydali bo‘lardi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Qo‘shma Shtatlar saylovni kuzatadimi? Mutaxassislar keladimi? Bilaman, siz Yevropada Xavfsizlik va Hamkorlik Tashkilotining (YXHT) bir qismi sifatida kuzatasiz, ammo siz orqali amerikalik mjutaxassislarni taklif qilishmayaptimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Odatda, buni amalga oshirishning eng yaxshi usuli YXHT orqali va biz bu yerda DIIHB (Demokratik institutlar va inson huquqlari bo'yicha byurosi) missiyasi bilan ishlaymiz. DIIHB odatda amerikalik ekspertlarni ham o‘z ichiga oladi. Albatta, bizning elchixonamiz ham kuzatadi. Jarayon bizga qiziq.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Qizig‘i shundaki, o‘sha nisbiy erkinlik davrida - o‘sha uch yoki to‘rt yil ichida - xalqaro hamjamiyat, jumladan elchixonalar, shu elchixona, qolaversa Birlashgan Millatlar Tashkiloti vakolatxonasi Toshkent bilan ochiqroq gaplashar, uning qadamlarni tanqid qilib turar edi. Endi esa jimjitlik ... Diplomatlar O‘zbekiston hukumatining hozirgi ishidan, rahbariyatdan ancha mamnun ko‘rinadi. Bayonot va nutqlarda hukumat olqishlanadi. Biz bilamiz, O‘zbekistonning har bir hamkori o‘z tavsiyalari va istaklariga ega. Siz ham O‘zbekistonni bot-bot maqtab turasiz. Bu sizning irodangizni qanchalik aks ettiradi? Siz prezident ma’muriyati bilan ham bemalol ishlayotgandek, u bilantil topishgandek ko‘rinasiz. Saida Mirziyoyeva bilan munosabatlaringiz yaxshi, hammasi joyida. Yo boshqachami?

AQSh elchisi Jonatan Henik: O‘zbekiston ma’muriyati amalga oshirayotgan ishlar, ilgari surgan siyosati va ba’zi islohotlar maqtovga loyiq. Ammo men qayerda xato yoki muammo ko'rsam, ochiq aytaman. Ma’lumki, biz har yili diniy erkinlik to‘g‘risidagi hisobotimizga qo‘shimcha ravishda inson huquqlari bo‘yicha ham tahlilnoma tayyorlaymiz. Unda qayerda kamchiliklar borligini qayd etamiz. Progressni e'tirof etish, tuzatilishi kerak sohalarga ko‘proq e’tibor qaratish muhim. Ochig‘ini aytaman, biz bu hukumat bilan yaqindan ishlaymiz, bir-birimizni tushunamiz. Hamkorlik samarali bo‘lib, biz nafaqat o‘zaro manfaatli sohalarda aloqalarni chuqurlashtirishda, balki iqtisodiy va demokratik islohotlarni amalga oshirishda birgamiz. Taraqqiyotni kuzatar ekanmiz, ular haqida ijobiy fikrlarni ham yashirmaymiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bu yerdagi siyosiy muhit sizga qanchalik qulay? Prezidentning eng yaqin maslahatchilaridan biri - uning qizi. Bu reallik mamlakatdagi siyosiy taraqqiyot haqida nimani anglatadi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Men bu yerda davlat rahbari maslahatchi sifatida kimni tanlaganiga baho bermayman. Bu uning qo'lida.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bu mamlakatda, qolaversa qo‘shni Qozog‘istonda va mintaqaning boshqa qismlarida prezident qizlarining qilmishlari ma'lum. Odamlar har doim vaziyatni o‘sha ishlar va tarix bilan bog'laydi va qiyoslaydi, to‘g‘rimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Odamlarni boshqa birovga qarab emas, o‘zlariga qarab baholash kerak. Men bunday taqqoslashlarga uncha e’tibor bermayman.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Demak, Saida Mirziyoyeva va uning atrofidagilarni ma'muriyatning to‘laqonli a'zolari deb bilasiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Mirziyoyeva xonim bilan prezident maslahatchisi sifatida ish olib bordim. Faoliyatiga qarab, uni samarali va qobiliyatli deya olaman. U prezidentning vorisi bo‘lishga tayyorlanyapti, degan gap-so'z ko‘p. Rahbarning maqsadi nimaligini bilmaymiz, lekin bu haqda o‘ylashning hojati yo‘q. Shubhasiz, prezident lavozimini egallagan odam saylangan bo'lishi, saylovoldi kampaniyasi olib borib, xalq ishonchini qozongan, zarur tajribaga ega inson bo‘lishi kerak. Taxminlarga berilmayman.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: U bilan suhbatlashgan hamkasblaringizdan ba’zilari Vashingtonda menga uni o‘zgarishlar qilishga bel bog'lagan inson deb ta'riflashgan. Saida Mirziyoyeva va uning atrofidagilar o‘zlarini O‘zbekistonning islohotchilari deb ko'rsatishadi. Ular islohotlar samara berishi uchun harakatda ekanliklarini aytishadi. Siz Mirziyoyeva va Prezident Mirziyoyev atrofidagi jamoani qanday ko‘rasiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Menimcha, biz bitta shaxsga juda ko‘p e’tibor qaratyapmiz. Bu yerga kelganimga ikki yil bo‘ldi. O‘zingizga ma’lum, hukumatda qator o‘zgarishlar bo‘ldi - yangi vazirlar. Men yoshroq, G‘arbda o'qigan vazirlarni ko'rdim. Ular ham, nazarimda, prezidentning islohot dasturini amalga oshirish bilan band. Texnokratik tajribasi tufayli tayinlangan bir qator vazirlar bilan uchrashdim. Ular, fikrimcha, prezident belgilagan yo'lda qattiq mehnat qilmoqda. Faqat muayyan odamlar va ularning qarindoshlariga e’tibor qaratish doim ham to'g'ri emas, nazarimda.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bilasizmi, nima uchun biz bunga e’tibor qaratamiz? Chunki siz tilga olgan vazirlar birmuncha vaqt ko‘proq ko‘zga tashlanib turishdi, endi esa unday emas. Hozir biz asosan Prezident Mirziyoyev va uning qizi Saida Mirziyoyevani ko‘ramiz. Tabiiyki, e’tibor ularda. Masalan, yaqinda Saida Mirziyoyeva Qoraqalpog‘iston bo‘yicha mas’ul etib tayinlandi. O‘zbekistondagi o'zgarishlardan biri shuki, odamlar bunga befarq emas. Ular ochiq gapira olmay, shivirlashlari mumkin, efirda muhokama qilishmas, ammo kuzatishyapti, ilg'ashmoqda.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Umid qilamanki, sizga o‘xshagan jurnalistlar va ehtimol, siz yechim jurnalistikasiga o‘qitgan jurnalistlar shunchaki oson materiallar bilan shug‘ullanmay, O‘zbekiston jamoatchiligi uchun sifatli ma'lumotlar berib, o‘zgarish qilishga urinayotgan insonlar, kelajak uchun qayg'urayotgan boshqa shaxslarga ham e’tibor qaratilsa, ancha qiziqarli bo‘ladi.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston - juda yosh mamlakat va har kuni ko‘plab odamlar bilan gaplashasiz. Ularda qanday o'zgarishlarni kuzatasiz? O‘zbekiston jamiyati yangilanayaptimi, nazaringizda?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Nazarimda, bu - dunyo bilan yaqindan bog'lanishga urinayotgan, shunga qiziqqan jamiyat. Chet elda ta’lim olishni, chet elda ishlashni tasavvur qila oladigan yoshlar ... Bu juda qiziq, chunki dunyoga ochiq bo‘lgan O‘zbekiston tezroq rivojlanadi, yaxshi integratsiyalashadi, xilma-xillik oshadi, boyiydi, va kuchli hamda mustaqil hamkor bo‘ladi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz O‘zbekiston bilan anchadan beri ishlaysiz. Hatto o‘nlab yillardan beri ... Faoliyatingizni shu yerda boshladingiz. O‘zbekiston mustaqillikka erishgandan keyingi ilk yillarda bu yerda yosh diplomat bo'lgansiz. Vashingtondan esa O‘zbekiston va Markaziy Osiyoga nisbatan siyosatni boshqardingiz. Uzoq vaqt davomida O‘zbekiston haqida asosan hukumat ma'lumot berar edi. Ko'p narsani hukumatning so‘zlariga asoslanib baholardik. O‘zbekiston xalqi bilan muloqot qilish qiyin kechardi. Endi xalqaro hamjamiyat, xususa Amerika O'zbekiston bilan yaqinlashish imkoniyatiga ega. Siz bu yerda xalq bilan muloqotdasiz, to‘g‘rimi? Hukumatdan eshitayotganlaringiz va xalqdan eshitganlaringiz o‘rtasida qanday farq bor? Ular aytayotgani bir-biriga qanchalik mos keladi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: O'rinli savol, Navbahor, lekin uning javobi menga noma’lum. Menimcha, prezidentning o‘zi xalqdan eshitishni istaydi. Shuning uchun u ommaviy axborot vositalarining muhim roli haqida gapiradi va hatto blogerlarning roli haqida gapiradi. Ko‘rganlarimga ko‘ra, prezidentning o‘zi ijtimoiy tarmoqlarni o‘qiyapti, yoki kimdir unga yetkazyapti. U mamlakatni samarali boshqarish uchun odamlarning fikri va his-tuyg‘ularini bilishi kerakligini anglaydi.

Ammo, menimcha, bu hali ham qiyin. O‘zbekistonda ancha ijobiy qadamlar tashlandi. Lekin mediani yanada kuchaytirish kerak. Odamlar o‘zlarini erkin his qilishlari va fikrlarini bemalol bildira olishlari kerak. Har ikki tomon o'rganadi va bu sohada rivojlanish bo'lgani sari hukumat ovozi va xalq ovozi o‘rtasidagi farq torayib borishini ko‘rishimiz mumkin.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz o'z siyosatingiz, o‘z yutuqlaringizni tahlil qilib, Vashingtonga hisobot berar ekansiz, mana shu dinamikani qay darajada hisobga olasiz? AQShning O‘zbekiston va mintaqaga nisbatan siyosatini shakllantirishda buning ta'siri bo'ladimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: AQSh ma’muriyati o‘zgaradimi yoki O‘zbekistonda ma’muriyat o‘zgaradimi, siyosatimiz barqaror. Shunga harakat qilamiz. Asosiy munosabat mamlakatlarimiz va xalqlarimiz o‘rtasidagi munosabatdir. Muvozanatni ta'minlaganmiz deya olmayman, ammo biz hukumat bilan ishlashni xohlaymiz, chunki hukumat O‘zbekiston xalqi manfaati uchun harakat qilmoqda, deb ishonamiz. Shu bilan birga, O‘zbekiston xalqi bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri ishlashni ham istaymiz.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: "Nepotizm" masalasi ijtimoiy tarmoqlarda tez-tez ko‘tariladi. Manfaatlar to‘qnashuvi haqida gap-so‘zlar ko'p bo‘lsa ham, ommaviy axborot vositalarida deyarli yoritilmaydi. Biz korrupsiyaga qarshi kurash qanday ketayotganini yozda treninglarimizda muhokama qildik. Taraqqiyot bo'layotganini e'tirof etishsa-da, tizimda qarindosh-urug'chilik mamlakatning iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishiga to‘sqinlik qiladi, deb xavotir bildirishadi. Buni siz ham eshitasizmi, kuzatasizmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Bu muammo hamma joyda mavjud - Qo‘shma Shtatlarda ham, bu yerda ham haligacha katta muammo. Korrupsiya badalini mamlakatdagi har bir kishi to'lashga majur bo'ladi. Ko‘plab dasturlarimiz doirasida biz bu yerda qonun ustuvorligini mustahkamlash, Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi bilan ishlash, manfaatlar to‘qnashuvi va hukumat amaldorlarining moliyaviy ma’lumotlarini oshkor qilish yo'lida yordam berishni ko'zlaymiz. Bular butun dunyo bo‘ylab korrupsiyani minimallashtirishga yordam beradigan eng yaxshi amaliyotdir. U hech qachon butunlay yo‘q bo‘lib ketmaydi, lekin uning jamiyatga, hukumat faoliyatiga va jamoatchilikning hukumatga ishonchiga putur yetkazishini minimallashtira olasiz. Odamlar o‘z hukumatlariga ishonishlari kerak. Soliq to‘lar ekan, ular faxrlanishlari, tizimga ishonishlari va tayanishlari kerak.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz bu masalalarni eng yuqori darajada muhokama qilasizmi? Bu haqda, masalan, uchrashuvlarda bemalol gapira olasizmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Albatta. Biz bu va boshqa ko‘plab masalalar haqida gaplashamiz va hukumat bunga ochiq. Prezident korrupsiyaga qarshi kurashish kerak, deydi. Rasmiylar buni tez-tez tilga olishadi. Bir narsa aniq - bu kurash kun tartibidagi masala. Bu oson kechmaydi. Korrupsiyaga qarshi kurashish eng qiyin ishlardan biridir. Islohotlar va yangi qonunlarga qarshi chiqadiganlar ko‘p ekanini ham bilamiz. Biz bu kurashda yordamlashishda davom etamiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Shuning uchun bu nuqtaga yetib kelish, manfaatlar to‘qnashuvi bo‘yicha hujjat qabul qilish juda uzoq vaqt oldi. O‘zbekiston hukumati bilan samimiy muloqotda ekansiz, bilasiz, tizim chet el ta’siriga nisbatan ogoh. Qo‘shni davlatlarda chet el ta’sirini cheklovchi qonunlar qabul qilindi. O‘zbekistonda hozircha xorijiy agent degan tamg'a haqida gap yo'q, garchi hukumat kim nima qilayotganini, ayniqsa, moliya manbalari va maqsadlarni tekshirib boradi. Ular Rossiyadan xavotirlanadi, ammo G‘arb mamlakatlari va Amerikaning ta’siriga ham befarq emas. Xorijga ta’lim yoki malaka uchun borib-kelganlar so‘roq qilinadi, jumladan AQShga turli dasturlar doirasida safar qilganlar. Siz bundan xavotirdamisiz? Sizningcha, O‘zbekiston hukumati sizning ta’siringiz, umuman, AQSh roli va ta’siridan qanchalik xavotirda?

AQSh elchisi Jonatan Henik: O‘zbekiston hukumati mustaqil bo‘lishni istaydi deb o'ylayman, va biz ularning mustaqil bo‘lish maqsadini qo‘llab-quvvatlaymiz. Har qanday davlat o‘z mustaqilligini boshqa davlatlar bilan aloqa qilish istagi bilan muvozanatlay olishi kerak bo‘ladi. O‘zbekiston va Rossiyani keng savdo, mehnat muhojirlari va ularning pul o‘tkazmalari hamda boshqa qator masalalar bog'lab turadi. Rossiya ta'siri beqiyos. O‘zbekistonning AQSh va boshqa davlatlar bilan aloqalari mustahkamlanib borar ekan, ta’sir albatta tahlil ostida. O‘zbekiston va uning rahbariyati kim bilan qanchalik munosabatda bo'lishni o'zi hal qiladi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Bilamizki, Toshkent Rossiyaning siyosiy ta’siriga nisbatan sezgirroq bo‘lsa, Qo‘shma Shtatlar haqida gap ketganda, kim moliyaviy jihatdan nima qilyapti, xususan, nohukumat tashkilotlar va faollarni ko'zdan qochirmaydi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Aytishim mumkin, bizning moliyamiz juda shaffof. Hukumat turli yordam dasturlarimizdan va hamkorlarimiz kimlardan iboratligidan yaxshi xabardor. Agar ular bu O‘zbekiston suverenitetiga tahdid soladi deb hisoblasa, ushbu dasturlarga e’tiroz bildirish uchun yetarlicha imkoniyatga ega. Bizning hech bir dasturimiz bunday qilishga mo‘ljallanmagan.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz bu yerga kelganingizdan beri Qo‘shma Shtatlarning biror yordamiga e’tiroz bildirildimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Ba'zi nohukumat tashkilotlarning bu yerda ro‘yxatdan o‘tishi qiyinligi haqida gaplashdik. Biz ko‘pincha duch keladigan muammo byurokratiyadir. Yirik bir hukumat vakili sifatida men byurokratiya qiyin bo‘lishi mumkinligini tushunaman, lekin bu yerda navigatsiya qilish qiyinroq.

AQShning O'zbekistondagi elchisi Jonatan Henik Toshkentda "Amerika Ovozi" bilan suhbatda

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: USAID (AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi) bir necha yil oldin o‘z missiyasini kengaytirgan edi. Ishlar qalay ketyapti? Dasturlar kengayayaptimi? Biror muammo yok to'siqlar bormi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Muammolar doim bo‘ladi. Siyosiy jihatdan bu yerda dasturlarimiz borasida to'siqlar bo‘lmadi. Aksincha, talab shu qadar kuchliki, uni qondirish oson emas. Bizga hukumatdan turli sohalarga hissa qo'shish, texnik yordam ko‘rsatish yoki ma’lum jabhalarda ko‘proq ishlarni amalga oshirish bo‘yicha iltimoslar kelib turadi. Bizda bu so‘rovlarning barchasiga javob berish uchun resurs yo‘q. Biz ustuvor yo‘nalishlar yuzasidan hukumat bilan ishlaymiz va ko'mak ko'rsatish uchun zarur shartnomalarni muhokama qilamiz.

Ta’lim, iqtisodiy va sog‘liqni saqlash dasturlarimizni amalga oshirish bilan bandmiz. USAIDning bu yerdagi missiyasi hukumat tomonidan ochiqdan ochiq kutib olingan va dasturlarimiz juda yaxshi ketmoqda. Ular milliy darajada ta’sirga ega. Birgalikda viloyatlarda dasturlarni sinab ko'ramiz. Natijalardan hukumat mamnun, ularni qadrlaydi. Foydasi butun mamlakat bo'ylab sezilmoqda. Shunday ekan, biz ularni muvaffaqiyatli deb baholaymiz va shunday davom etadi degan umiddamiz.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Vashingtondagi elchi [Furqat] Sidiqov O‘zbekiston Qo‘shma Shtatlar bilan har qanday masalaga ochiqligini, hamma narsa muhokamada ekanini, Mirziyoyev ma’muriyati o'zini tortadigan biror mavzu yo‘qligini aytib keladi. Shunga qaramay, O‘zbekistonga ekspert, mutaxassis yoki universitet professori sifatida kela olmagan bir qancha amerikaliklarni bilamiz, hatto ular taklif qilingan bo‘lsa ham. Siz bu masalalar bilan shug‘ullanasizmi? Qolaversa, yaqinda chet elliklarga tanqidiy fikr yoki o‘zbek xalqi va O‘zbekiston obro‘siga putur yetkazishi mumkin bo‘lgan har qanday gapni aytishni taqiqlovchi qonun chiqdi.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Men bu yerga kela olmayotgan odamlarning alohida holatlari bilan shug‘ullanmaganman. Siz tilga olgan qonunga kelsak, bizda bu borada ba’zi xavotirlar bor. Lekin hukumat uni qanday amalga oshirishini kutmoqdamiz. Hozircha bu qonunga binoan kimgadir ayb qo‘yilganidan xabarim yo‘q.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Biz ham bunday holatlar haqida hech qanday ma’lumotga ega emasmiz.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Hukumatning bizga bildirishicha, bu qonun odamlarning hukumat yoki uning siyosatiga nisbatan asosli tanqidini cheklashga qaratilmagan.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Ammo, masalan, amerikaliklar yoki o‘zbek-amerikaliklar nishonga olinsa, siz bu masalalarni ko‘tarasizmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Albatta. Agar amerikaliklar yoki boshqa chet elliklar bu yerda so‘z erkinligidan foydalangani uchun javobgarlikka tortilsa, bu muammo bo‘ladi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: So‘nggi savol: bu Qoraqalpog‘iston bilan bog‘liq. Siz 2022-yil iyun-iyul oylarida Nukusda nima bo‘lgan, deya qiziqqan va yakuniy hisobot qani, deb so'rab kelayotgan oz sonli diplomatlardan birisiz. Mustaqil komissiya hisobotiga nima bo‘ldi? Qoraqalpog‘istonda bo'ldim yaqinda, bir necha kun, va mutasaddilar va boshqalar bilan gaplashdim. Ulardan hisobot haqida ham so‘radim.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Hisobotning nusxasini olmadingizmi?!

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Yo‘q, hisobotning nusxasi menda yo‘q, lekin Nukus voqealari haqida ham gaplashdik. Bilasizmi, nima deyishdi? Ularga bu hisobotning ahamiyati yo'q ekan. "Bizga bu hisobotning keragi yo‘q, biz o‘z yerimizda nima bo‘lganidan xabardormiz", deyishdi. Mustaqil komissiya O‘zbekiston parlamentida tuzilgan. Unga hisobot berishi kerak, deyishdi. "Biz o'z zimmamizdagi ishlarni bajardik", deyishdi. Ammo Toshkent jim. Siz murojaatlaringizga O‘zbekiston hukumatidan biror javob eshitdingizmi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Yo‘q, yo‘q. Ishonchim komilki, ushbu hisobotning e’lon qilinishi hukumatga ham, O‘zbekiston xalqiga, butun xalqaro hamjamiyatga foydali bo‘ladi. Nukus voqealari yuzasidan savollar ko'p. Hisobot javobgarlikni ta'minlamas balki, ammo sodir bo‘lgan voqealarga oydinlik kiritishi, shaffoflikni targ‘ib qilib, ijobiy rol o'ynashi mumkin.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Agar ular bu sir desa-chi? Ichki muhokamadan o'tgan, xulosalar oshkor qilishmaydi deb aytishsa, nima deysiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Hukumat Nukus voqealari ortidan mustaqil komissiya tuzib, keyin uning hisobotini ko‘mib tashlashi juda noto‘g‘ri bo‘ladi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Komissiya tarkibiga esa muddati tez orada tugayotgan parlament a’zolari ham kiradi. Agar ular biror narsa qilmoqchi bo‘lishsa, hozir qilishlari kerak, to‘g‘rimi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Shunday.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Komissiyaning raisi - O‘zbekiston Ombudsmani. U bilan aloqada bo‘ldingizmi? Biror javob?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Yo'q, hech qanday javob yo'q. Dastlab menga hisobot sud jarayoni tugamaguncha chiqmaydi, deyishdi. Tushunishimcha, sudlar yakunlandi. Hisobot nega e’lon qilinmagani noma’lum.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: O‘zbekiston hukumatining umumiy pozitsiyasi shuki, Qoraqalpog‘istonda hammasi joyida. "Xavotir olmang ... Qoraqalpog'istonda eshitgan barcha shikoyatlarni ko‘rib chiqdik", deyishadi. Ularning aytishicha, tizim mustahkam, boshqaruv ishonchli. Hatto bu mavzuga tegmang, deyishadi. Biz shuni eshityapmiz. Siz o'zingiz Qoraqalpog'iston haqida nimalar o'rgandingiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Men ham Qoraqalpog‘istonga bordim va hukumatning u yerda aholining asosiy ehtiyojlarini qondirish borasidagi sa’y-harakatlarini ko‘rdim. Maxsus soliq imtiyozlari va subsidiya dasturlari mavjud va bu yaxshi. Qoraqalpog‘iston mamlakatning eng kambag‘al hududlaridan biri va u berilayotgan e’tiborga loyiq. Prezidentning o‘z qiziga Qoraqalpog‘iston uchun mas’uliyat yuklashini ham jiddiy e’tibor va siyosiy ishora sifatida qabul qilish mumkin. Bularning barchasi juda ijobiy, lekin bundan ikki yil oldin Nukusda nima bo‘lgani haqida hali ham savollar bor. Ularga javob berilmayotgani odamlarga tasalli bermaydi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Qisqa muddatda O‘zbekistonda sizni tashvishga solayotgan, qaniydi o'zgarsa deydigan biror holat yoki jabha bormi?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Yo‘q, mening bunday tashvishim yo‘q. Bu yerdagi jarayonlar meni ruhlantiradi. Ikki tomonlama munosabatlarimizdagi rivojlanishdan juda mamnunman va uni mustahkamlashda davom etamiz, degan umiddaman.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Siz ko'zingizni uzmayotgan muayyan yo'nalishlar?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Shu muhokamadagi narsalar. Fuqarolik jamiyatini rivojlantirish, mustaqil ommaviy axborot vositalari rivoji uchun sog‘lom muhit - bular pirovardida prezident boshlagan islohotlar amalga oshishi uchun turtki beradi. Byurokratiyani qisqartirish, mahalliy hokimiyatga ko‘proq vakolat berish - bu sohalarda, qanchalik murakkab bo'lmasin, oldinga siljish kerak.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Demak, O'zbekistonning Vashingtondagi elchisi "Biz Qo‘shma Shtatlar bilan har qanday masalani muhokama qila olamiz", deganida siz unga qo‘shilasiz?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Xuddi shunday. O'zbekiston hukumati muloqotga ochiq. Ayrim munozaralar qiyin, lekin do‘stlar orasida bu tabiiy. Hamkorlar ochiq gaplashadi.

Navbahor Imamova, “Amerika Ovozi”: Vashington Prezident Mirziyoyevni O‘zbekistonni o‘zgartiqmoqchi deya "islohotga moyil" deb xulosa qilgan edi. Ko'plar AQSh Mirziyoyevga islohotchi deb qaraydi, deb o‘ylaydi, lekin bilamiz, biror rasmiy Mirziyoyevni islohotchi demagan. Bunga eng yaqin ta'rifni sobiq boshlig'ingiz Elis Uellsdan eshitganmiz - "islohotga moyil". Mirziyoyevni hozir siyosiy jihatdan qanday ta’riflaysiz? Uning boshqaruvini?

AQSh elchisi Jonatan Henik: Uni islohotchi deysizmi yoki islohotga moyil deb ataysizmi, bu borada hukm chiqarishni xohlamayman. Prezident Mirziyoyev o‘z davlati uchun qat'iy maqsadlarni oldiga qo'ygan rahbar va buni o‘z xalqiga tushuntirgan. Uning ma’muriyati bu qarorlarni amalga oshira oladimi, yo‘qmi, bu savol ochiq qolmoqda.

Navbahor Imamova, "Amerika Ovozi": Katta rahmat. Vaqtingiz va ajoyib suhbat uchun katta rahmat.

AQSh elchisi Jonatan Henik: Siz bilan gaplashishdan mamnunman.